در حال حاضر بیش از ۷۰ درصد جمعیت در کمتر از ۴۰ درصد مساحت قابل سکونت ایران ساکن هستند، این آمار به معنای ایجاد قطبها و کلونیهای جمعیتی در کلانشهرهاست و این درحالیست که شهرنشینی و الگوی شهرنشینی در رابطه معکوس با جمعیت و فرزندآوری است.
به گزارش هفتگرد، صالح قاسمی دبیر مرکز مطالعات جمعیت با اشاره به میزان تراکم جمعیت در استانهای مختلف ایران (تعداد نفراتی که در هر کیلومتر مربع ساکن میشوند)، میگوید:«متاسفانه نظام مدیریت در زمینه توزیع جغرافیایی جمعیت که ذیل آمایش سرزمینی تبیین میشود مثل بسیاری از موضوعات دیگر به درستی عمل نکرده است و بسیاری از آسیبهایی که امروز در کشور شاهد هستیم ناشی از عدم توزیع جغرافیایی صحیح جمعیت است.»
دبیر مرکز مطالعات جمعیت ادامه میدهد:«قطبهای جمعیتی به کلانشهرهایی گفته میشوند که تراکم جمعیت، آلودگی هوا و ترافیک در آنها بسیار بالاست. تامین زیرساختها و تامین منابع مانند آب و برق دچار مشکل است و از همه بدتر پیام اشتباهی به مدیریت جمعیت کشور میدهد. چه مردمی که در قطبهای جمعیتی و کلانشهرها زندگی میکنند و چه مدیران و مسئولانی که درصدد مدیریت این کلانشهرها هستند به واسطه این تراکم بالای جمعیت در شهرهای بزرگ مفهوم درست بحران جمعیتی را به درستی درک نخواهند کرد چراکه تجربه زیسته آنها میگوید همین میزان جمعیت هم باعث ایجاد مشکل و آسیب شده است.»
او عدم نامتوازن جمعیت در کشور را محصول نظام برنامهریزی نامتوازن کشور دانسته و اضافه میکند:«زمانیکه بعضی از امکانات و خدمات منحصرا در کلانشهرها متمرکز میشوند، بسیاری از افراد به سمت شهرهای بزرگ و کلانشهرها روی خواهند آورد و فرصتهای شغلی، خدمات اجتماعی و ظرفیتهای زیستی در این کلانشهرها باعث میشود تراکم آن بسیار بالا باشد.»
او با اشاره به اینکه آمایش سرزمینی میزان تراکم جمعیت یکی از کارهای فوری و بسیار ضروری است که باید تاکنون انجام میشد اما انجام نشده و آسیبهای زیادی ایجاد کرده است، اضافه میکند:«باید در دو حوزه مهاجرت داخلی و خارجی جابجایی جمعیت را مورد مطالعه قرار دهیم. اگر سیاست و راهبردی برای مدیریت جابجایی جمعیت در درون کشور نداشته باشیم، کلانشهرها بزرگ و بزرگتر و حاشیهنشینی در کلانشهرها بیشتر خواهد شد.»
قاسمی میگوید:«اگر بتوانیم شهرهای کوچک را جایگزین زندگی در شهرهای بزرگ کنیم و اگر برای شهرهای کوچک برنامه راهبردی داشته باشیم که جمعیت را در شهرهای کوچکتر حفظ و متمرکز کنیم چه بسا هم مدیریت جمعیت ممکنتر خواهد شد و هم پالس غلط به خانوادهها و نظام مدیریت و مسئولان داده نمیشود.»