در حال حاضر بیش از ۷۰ درصد جمعیت کشور در ۴۰ درصد مساحت قابل سکونت ایران ساکن هستند.
به گزارش هفت‌گرد، صالح قاسمی دبیر مرکز مطالعات جمعیت با اشاره به اینکه در حال حاضر بیش از ۷۰ درصد جمعیت ایران در کمتر از ۴۰ درصد مساحت قابل سکونت ایران ساکن هستند، می‌گوید: «این آمار به معنای ایجاد قطب‌ها و کلونی‌های جمعیتی در کلان‌شهرها است. درحالی‌که شهرنشینی و الگوی شهرنشینی در رابطه معکوس با جمعیت و فرزندآوری است.»
قاسمی با اشاره به میزان تراکم جمعیت در استان‌های مختلف ایران (تعداد نفراتی که در هر کیلومترمربع ساکن می‌شوند)، ادامه می‌دهد: «متأسفانه نظام مدیریت در زمینه توزیع جغرافیایی جمعیت که ذیل آمایش سرزمینی تبیین می‌شود، مثل بسیاری از موضوعات دیگر به‌درستی عمل‌نکرده و بسیاری از آسیب‌هایی که امروز در کشور شاهد هستیم، ناشی از عدم توزیع جغرافیایی صحیح جمعیت است.»
وی با بیان اینکه در حال حاضر بیش از ۷۰ درصد جمعیت در کمتر از ۴۰ درصد مساحت قابل سکونت ایران ساکن شده‌اند، اضافه می‌کند: «این آمار به معنای این است که قطب‌ها و کلونی‌های جمعیتی را تحت عنوان کلان‌شهرها ایجاد کرده‌ایم که کشور و نظام مدیریت و برنامه‌ریزی را دچار آسیب می‌کند.»
دبیر مرکز مطالعات جمعیت عدم نامتوازن جمعیت در کشور را محصول نظام برنامه‌ریزی نامتوازن کشور خوانده و اضافه می‌کند: «زمانی که بعضی از امکانات و خدمات منحصراً در کلان‌شهرها متمرکز می‌شوند، بسیاری از افراد به سمت شهرهای بزرگ و کلان‌شهرها روی خواهند آورد و فرصت‌های شغلی، خدمات اجتماعی و ظرفیت‌های زیستی در این کلان‌شهرها باعث می‌شود تراکم آن بسیار بالا باشد.»
قاسمی در ادامه به ارائه آماری از میزان تراکم جمعیتی استان‌های مختلف ایران بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ پرداخته و می‌گوید: «تهران با جمعیت ۱۳ میلیون و ۲۶۷ هزار و ۶۳۷ نفر، البرز با جمعیت ۲ میلیون و ۷۱۲ هزار و ۴۰۰ نفر و گیلان با جمعیت ۲ میلیون و ۵۳۰ هزار و ۶۹۶ نفر از شهرهایی با تراکم جمعیتی بالاست. همچنین سمنان با جمعیت ۷۰۲ هزار و ۳۶۰ نفر و خراسان جنوبی با جمعیت ۷۶۸ هزار و ۸۹۸ نفر از شهرهایی با تراکم پایین هستند.»
وی با اشاره به اینکه آمایش سرزمینی میزان تراکم جمعیت یکی از کارهای فوری و بسیار ضروری است که باید تاکنون انجام می‌شد اما انجام نشده و آسیب‌های زیادی ایجاد کرده است، تصریح می‌کند: «باید در دو حوزه مهاجرت داخلی و خارجی جابه‌جایی جمعیت را موردمطالعه قرار دهیم. اگر سیاست و راهبردی برای مدیریت جابه‌جایی جمعیت در درون کشور نداشته باشیم، کلان‌شهرها بزرگ و بزرگ‌تر و حاشیه‌نشینی در کلان‌شهرها بیشتر خواهد شد.»
قاسمی ادامه می‌دهد: «اگر بتوانیم شهرهای کوچک را جایگزین زندگی در شهرهای بزرگ کنیم و اگر برای شهرهای کوچک برنامه راهبردی داشته باشیم که جمعیت را در شهرهای کوچک‌تر حفظ و متمرکز کنیم، چه‌بسا هم مدیریت جمعیت ممکن‌تر خواهد شد و هم پالس غلط به خانواده‌ها و نظام مدیریت و مسئولان داده نمی‌شود.»