۳۱ خرداد سال ۶۹ زلزله ۷.۴ ریشتری در رودبار با بیش از ۳۵ هزار کشته و ۶۰ هزار زخمی با گذشت 31 سال هنوز برای بازماندگان آن یادآور تلخ‌ترین صحنه‌ها و لحظه‌هاست.
به گزارش هفت‌گرد،31خردادماه برای بسیاری از گیلانی‌ها به ویژه اهالی شهرهای رودبار و منجیل یادآور تلخ‌ترین حادثه است. شاید کمتر کسی فکر می‌کرد که آخرین شب فصل بهار سال ۶۹ برای بسیاری از مردم این منطقه تلخ و دشوار تمام شود. شبی که با لرزیدن زمین بیش از ۳۵ هزار مرد و زن، کودک و نوجوان، پیر و جوان زیر خروارها خاک ماندند.
شبی که با ترکیدن بغض زمین بیش از ۳۵ هزار نفر صبح فردا را ندیدن و از صبح فردای همان سال تا همین امروز که 31 سال از آن حادثه تلخ می گذرد گرد غم برچهره مردمان دیار زیتون مانده و هرسال نیز با نزدیک شدن به این زمان دوباره همان شب تلخ و روزهای غمبار بعد از آن در ذهن بازماندگان یادآوری می‌شود.
زلزله‌ای به بزرگای ۷.۴ ریشتر شهرهای رودبار و منجیل در استان گیلان و طارم در استان زنجان را لرزاند. زلزله‌ای که شدت آن به حدی بود که در بخش‌هایی از استان‌های آذربایجان شرقی، تهران، مرکزی، مازندران، سمنان، همدان و کردستان نیز احساس شد.
زلزله ۳۱ خرداد ۶۹ رودبار و منجیل سبب نابودی شهرهای رودبار، منجیل، لوشان و ۷۰۰ روستای اطراف آن و همچنین خسارت عمده به ۳۰۰ روستای دیگر شد. این زلزله با توجه به وسعت آن براساس برآورد کارشناسان ۲۰۰ میلیارد دلار خسارت به همراه داشت. بر اثر آن ۱۰۰ خانه خشتی و گلی با خاک یکسان یا خسارات عمده دید. متاسفانه در این حادثه بیش از ۳۵ هزار نفر کشته، ۶۰ هزار نفر زخمی و ۵۰۰ هزار نفر بی‌خانمان شدند.
به گفته کارشناسان، این زلزله جزء ۱۰ زلزله مرگبار جهان در ۱۰۰ سال گذشته بوده است. زلزله‌ای که علاوه بر رودبار و منجیل و لوشان در شهرهای دیگر استان گیلان اعم از رشت، آستانه اشرفیه، لاهیجان و صومعه‌سرا بیشترین خسارت را به بار آورد.
دستاوردها و اقدامات صورت‌گرفته پس از زلزله منجیل
زلزله منجیل بی‌تردید تأثیرگذارترین زلزله در زمینه ساخت و ساز اصولی و مقاوم‌سازی در برابر زلزله و حوادث طبیعی بود و نقطه عطفی در مطالعات زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله در ایران شد. به تعدادی از اقدامات کلان که پس از این واقعه تلخ انجام شده، اشاره می‌کنیم:
-قرار دادن مطالعات زمین‌لرزه به عنوان بخشی از سرفصل‌های دروس زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله
-تشکیل ستاد مدیریت بحران وزارت کشور
-تأسیس سازمان نظام مهندسی
-تدوین آیین‌نامه‌های ساخت و ساز مقاوم در کشور
-توسعه مراکز پژوهشی مرتبط با زلزله
-تجهیز و توسعه شبکه شتاب‌نگاری مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن
-تأسیس موزه میراث روستایی استان گیلان
درس‌‌آموخته‌های زلزله منجیل
اگر برای آینده اندیشه می‌کنیم، این تمرکز جمعیت برای هر زمین لرزه‌ای که بی‌درنگ ممکن است در مرکزهای جمعیتی اصلی ما رخ دهد (مانند تهران، مشهد، تبریز، کرج و شیراز) وضعیت ما را در برابر خطر زمین‌لرزه بسیار آسیب‌پذیرتر از قبل کرده است. خردمندی حکم می‌کند که از پرداختن دائمی به کارهای فوری و بااهمیت، وضعی که هم اکنون و همچنان به آن دچاریم، به‌سوی مدیریت کاهش ریسک زلزله با در نظر داشتن مسائل مهم و غیرفوری (هنگامی که هنوز زلزله مخربی رخ نداده است) پیش برویم. وضعیت مدیریت کاهش ریسک در کشور ما در آستانه ۳۱ سالگی زلزله ۱۳۶۹ منجیل، بیشتر پرداختن و هزینه کردن بعد از رخداد سانحه‌های مهم مانند زلزله است.
مطالعات نشان داده‌اند که در گام‌های اول تمرکز حداقل ۲۰ درصد از منابع (انسانی و مالی) در کشورهای در حال توسعه بر پیشگیری، حداقل چهار برابر فایده نصیب این کشورها کرده است. چرا ما چنین راهی را نباید طی کنیم؟ در درازمدت، در پیش گرفتن برنامه‌های توسعه پایدار در کشوری بسیار لرزه‌خیز، در حال توسعه و موفق مانند شیلی جایگاهی در آستانه توسعه‌یافتگی به این کشور بخشیده و اکنون انتظار نمی‌رود که در شیلی زلزله‌های بزرگ با تلفات زیاد و تخریب‌های جبران‌ناپذیری مانند گذشته رخ دهد.
ما هنوز با چنین شرایطی فاصله داریم، ولی انتخاب با خودمان است. زلزله منجیل بعد از رخداد زمین‌لرزه بزرگ ویرانگر باستانی مارلیک در اوایل هزاره اول پیش از میلاد در همان منطقه رخ داد.