سال‌ها‌ست که پژوهشگران هنر در مورد «نگاه مردانه» یا شیوه‌هایی که مردان در طول تاریخ، بدن زنان را -چه برهنه و چه پوشیده- به تصویر کشیده‌اند، بحث می‌کنند. اما وقتی خود زنان نقاشی خلق می‌کنند، چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا آنها نگاه متفاوتی به سوژههای خودشان دارند؟
به گزارش هفت‌گرد، این پرسش ذهن تئودورا ویشر، سرپرست موزه بنیاد بیلر را وقتی مشغول کار روی نمایشگاه کنونی خود به نام «نمای نزدیک» بود به خود مشغول کرد. نمایشگاه «نمای نزدیک» ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۱ در موزه‌ی بیلر در شهر بازل سوئیس برگزار شد و تا دوم ژانویه ۲۰۲۲ ادامه دارد.
این نمایشگاه حدود ۱۰۰ اثر هنری شامل پرتره و خودنگاره‌ی ۹ هنرمند زن را -از سال ۱۸۷۰ تا امروز- به معرض نمایش گذاشته است؛ آثار هنرمندانی چون مری کاسات، فریدا کالو، سیندی شرمن و مارلن دوما.
در ابتدا، شاید کار این هنرمندان نسبت به هم بی‌ربط به نظر برسد. اینکه مثلا پرتره «دختران کوچک» مری کاسات که در یک باغ قرن نوزدهمی، در سایه‌روشن خورشید مشغول بازی هستند چه ربطی به پرتره ترسناک «نقاش» که مارلن دوما در سال ۱۹۹۴ از دخترش کشیده بود دارد؟ تصویری که در آن انگشت رنگ‌شده دختر به گونه‌ای است که انگار دستان کودک از خون پوشیده شده است.
برای ویشر، این آثار نمایانگر یک بازه‌ی زمانی‌اند که از لحظه اجازه یافتن زنان برای نقاشی کشیدن آغاز و به زمان حال که آثارشان در موزه‌ی پانتئون تاریخ هنر مورد تحسین و استقبال فزاینده قرار می‌گیرد، ختم میشود.
داناتین گرو، نویسنده و منتقد هنری فرانسوی، سرپرست موزه اورسی در پاریس و کسی که یکی از مقاله‌های کتابچه راهنمای این نمایشگاه را نوشت، گفت: «این نمایشگاه به شما امکان می‌دهد در شکل دیگری از تاریخ هنر شرکت کنید. این تاریخ هنر است که از نگاه زنان هنرمند دیده میشود.»
در این دوره‌ی ۱۵۰ ساله که نمایشگاه «کلوزآپ» آن را پوشش می‌دهد، زنان به‌طور اعم و هنرمندان زن به‌طور اخص توانستند حیطه نفوذ خود را فراتر از خانه و به‌سوی جامعه بزرگ‌تر گسترش دهند. این تغییر، در سیر تکاملی پرتره‌نگاری از سوژههای خانگی و صمیمی به تصاویری که مسائل اجتماعی را به‌طور گسترده‌تری منعکس می‌کند، قابل رویت است.
ویشر در کتابچه راهنمای نمایشگاه می‌نویسد: «ایده پرتره، روند تغییر از آغاز دوره مربوط تا نمایشگاه ما را نشان می‌دهد. این جریان با ارزیابی مجدد مفهوم فردیت در ارتباط است.»
ویشر گفت: نقاشان امپرسیونیست مانند برت موریسوت و مری کاسات که آثارشان در نمایشگاه نیز حضور دارد، در اواخر قرن نوزدهم اولین گام‌های اساسی را برداشتند. آنها جسارت به خرج داده و در محافل نزدیک خود پرتره مردمان شامل زنان، مردان، کودکان و هم‌چنین تصویر خودشان را کشیدند.