یکی از جالب‌ترین روش‌های سفر کردن سفرهای دریایی است که به دلیل موقعیت جغرافیائی بسیاری از شهرها این نوع از سفر متداول نیست. البته در گذشته اکثر سفرها از طریق کشتی و دریا انجام می‌شد.
به گزارش هفت‌گرد، سفرهای دریایی گاهی برای مدت طولانی که گاهی بیشتر از یک سال طول می‌کشید! سابقه مسافرت دریایی به سال 1800 میلادی برمی‌گردد، زمانی‌که کشتی‌ها تنها برای حمل بار و پست بودند. دریا، دریاچه‌ها، بنادر و سواحل جزو پرطرفدارترین مکان‌های گردشگری هستند و افراد زیادی را در فصول مختلف سال به سوی خود جذب می‌کنند.
یکی از چندین و چند جاذبه گردشگری ایران زمین، بندرها و شهرهای بندری کرانه دریای عمان و خلیج فارس است. این شهرهای بندری گاهی در دهه‌های اخیر ساخته شده‌اند و گاهی قدمتی چند هزار ساله دارند.
در این جا به هفت بندر و شهر بندری این کهن دیار آشنا می‌شویم.
1.بندر لنگه
بندر لنگه که به سبب صید مروارید در دهه‌ها قبل، به بندر مروارید هم معروف بوده، به دلیل دسترسی به جاده‌های اصلی کشور از یک‌سو و همسایگی با خلیج فارس از سوی دیگر، از پررونق‌ترین بنادر ایرانی به شمار می‌رود. بندر لنگه تاریخچه‌ای طولانی دارد و پیشینه آن به دوران هخامنشی می‌رسد. بندر لنگه به همین علت دارای مکان‌های دیدنی متنوعی است و فرصت مناسبی برای بندرگردی است.
چشمه چاه احمد یکی از جاذبه های گردشگری بندر لنگه است. این چشمه در دوراهی خرک واقع شده است، استخر طبیعی که در نزدیکی آن وجود دارد مربعی با اضلاع ۵ متر است. سنگ‌های آهکی دولومیتی در اطراف این چشمه قرار دارد که آب از شکاف‌های آن خارج میشود، از اتاقک‌های تعبیه شده در اطراف چشمه نیز میتوانید برای استراحت بهره بگیرید.
قلعه لشتان نیز جاذبه های گردشگری بندر لنگه است. این قلعه در قسمت شرقی شهر و در فاصله ۶ کیلومتری از آن واقع شده است، قدمت آن به سال ۹۰۴ هجری قمری باز میگردد. در ارتباط با قدمت آن دو نظریه متفاوت وجود دارد که یکی مربوط به زمانی است که پرتغالی ها خلیج فارس را اشغال کرده بودند و دیگری مربوط به عهد هخامنشی است؛ در این نظریه حدود ۲۰۰۰ سال قدمت برای آن پیش‌بینی میشود.
از این بنا در حال حاضر فقط حصاربند و دیوارهای خرابه‌اش باقی مانده، در بخش داخلی قلعه چند برکه، قبرستان و آب انبار قرار داشته.دخمه های سنگی را در جوار این بنا مشاهده می‌کنید که شبیه به غارهایی است که انسان‌های غارنشین در آن سکونت داشتند. مسجد غیاث نیز از جاذبه‌های گردشگری بندر لنگه است. این مسجد در قسمت مرکزی شهر واقع شده است و معماری بی‌نظیری دارد و از آن به‌عنوان یک اثر تاریخی نام برده میشود و قدمت آن نیز به سده سیزده میلادی بازمی‌گردد. این مسجد چندین مرتبه تحت مرمت و بازسازی قرار گرفته و زمانی که احتمال ریزش بنای آن وجود داشته از پایه مجددا ساخته و استحکام‌سازی شده است. شبستان وسیع زمستانی‌اش زبانزد خاص و عام است.
2.بندر ماهشهر
بندر ماهشهر یکی دیگر از بندرهای تاریخی ایران است که پیشینه آن به دوره ساسانی برمی‌گردد. خور موسی مهم‌ترین همسایه طبیعی این بندر است که نتیجه پیشروی آب دریا درون خشکی است. بندر ماهشهر در بافت سنتی و تاریخی خود دارای آب انبارها و آثاری از گذشته تاریخی خود است.
بندر ماهشهر یا معشور شهری در جنوب استان خوزستان و بعد از اهواز وسیع‌ترین شهرستان این استان است که هر ساله میزبان بسیاری از گردشگران داخلی است. بندر ماهشهر، یکی از شهرهای بزرگ استان خوزستان است که از شمال به اهواز، از غرب به آبادان و خرمشهر، از شرق به هندیجان و بهبهان و از جنوب به خلیج فارس ختم میشود. از نظر آب و هوایی، تابستان‌های خیلی شرجی و آزار دهنده و زمستان‌های نسبتا سرد دارد. بندر ماهشهر، از قدیمی‌ترین بنادر خلیج فارس است.
خور به انشعاباتی از دریا که به خشکی می‌رسد گفته میشود و بندر ماهشهر، تنها شهر ایران است که دارای خور می‌باشد و آن‌هم «خور موسی» است.
خور موسی با داشتن گونه‌های جانوری متفاوت از جمله دلفین‌های گوژپشت و پرندگان دریایی مانند فلامینگو‌ها، کفچه نوک‌ها، اگرت‌های ساحلی، سلیم‌های خرچنگ خوار، پرستوهای کاکلی، پرستوهای دریایی، پرستوهای پشت دودی، خرچنگ‌های کوچک، گلخورک‌ها و انواع ماهی‌ها جاذبه گردشگری خوبی برای دوستداران طبیعت می‌باشد. در خور موسی جزایر بکر تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست و مناظر ساحلی زیبایی وجود دارند.
شهر باستانی آسک یکی دیگر از جاذبه‌های تاریخی مهشهر است. آسک شهری قدیمی و متروکه است که در جنوب شرقی هندیجان و کیان کوه واقع شده‌است. آسک در حدودالعالم جنین وصف شده است. «دهی است بزرگ و به بر کوه نهاده و بر سر آن کوه آتشی است که دائم همی درفشد شب و روز و حرب از رقیان آنجا بوده است اندر قدیم» این مطلب نشان دهنده آن است که به زمان تحریر حدودالعالم یعنی در اواخر قرن چهارم هجری قمری آسک دهی بزرگ بوده و در دامنه کوهی قرار داشت که بر فراز کوه آن آتش فروزان بوده است
آثار عظیم آبیاری روزگار باستان در طرفین رودخانه زهره و خیرآباد که در زیدون یکی شده و از وسط هندیجان می‌گذرد، پیداست. مورخان درباره آثار آسک نوشته‌اند: ایوان بلندی داشته و آتشکده‌ها و دفینه‌های باستانی و گورهای قدیمی، تابوتها و حجاری‌های کتیبه مانند در آسک وجود داشته‌است. کتیبه‌هایی به خط پهلوی بر در غربی ایوان (معبد آتشکده) آسک در سنگ منقوش بوده‌است. در غرب آسک قلعه گنبدی است که قبلاً برج دیده‌بانی آنجا بوده است.
3.بندر چابهار
بندر چابهار که در جنوب استان سیستان و بلوچستان قرار دارد، تنها بندر ایران است که به‌طور مستقیم با اقیانوس در ارتباط است. چابهار علاوه بر آنکه یک منطقه مهم تجاری است، به دلیل آب و هوای فوق‌العاده و دل‌انگیز و جاذبه‌های تاریخی و طبیعی متنوعی که دارد، یکی از بندرهای گردشگرپذیر ایران است.
چابهار یکی از مهم‌ترین شهرهای بندری ایران است که از نظر اقتصادی و گردشگری بسیار مورد توجه عموم مردم قرار دارد. این شهر در جنوب شرقی سیستان و بلوچستان واقع شده و تنها بندر اقیانوسی ایران است که در کرانه دریای مکران و اقیانوس هند قرار دارد. به دلیل جاذبه‌های بی نظیری که در این شهر بندری وجود دارد به آن لقب «بهشت» جنوب ایران داده شده .از لحاظ آب و هوایی این شهر دارای شرایط بهاری و معتدلی است و به همین دلیل به آن لقب «چابهار» یا «چهاربهار» داده شده است.
شاید سفر به سیاره مریخ برای همه امکان‌پذیر نباشد، اما جای نگرانی نیست کسانی واقع دوست دارند نمادهایی از این سیاره را در کره زمین ببینند می‌توانند به چابهار سفر کنند و به سمت کوه‌های مینیاتوری بروند. این کوه‌ها در نزدیکی ساحل کچو تا خلیج گواتر قرار گرفته و از جمله پدیده های مورفولوژی در این منطقه به شمار می‌رود.
یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری در چابهار تالاب لیپار است با چشم اندازهای فوق العاده‌ای در ۱۵ کیلومتری شرق چابهار در نزدیکی روستای رمین. وجود پرندگانی چون چنگر، فلامینگو، کشیم، انواع حواصیل، طاووسکن، باقرقره، تیهو، عقاب دشتی، زیبایی این منطقه را دو چندان نموده است.
یکی از اصلی‌ترین و جذاب‌ترین جاذبه‌های گردشگری در چابهار بندر گواتر است که در انتهایی‌ترین نقطه جنوب شرقی ایران و در منطقه مرزی شهرستان چابهار با مرز مشترک پاکستان قرار گرفته است. این بندر بخش کوچکی از استان سیستان و بلوچستان است که به آن گوهر بهشتی در ساحل دریای عمان هم گفته میشود. گواتر به‌واسطه قرار گرفتن در مجاورت جنگل‌‌های حرا یکی از مناطق حفاظت شده محیط زیست به شمار می‌رود.
4.بندر بوشهر
بوشهر شهری بندری در کنار سواحل خلیج فارس و مرکز استان بوشهر است. این شهر قدمتی هزاران ساله دارد و عمر آن به دوران ساسانیان می رسد. سواحل زیبا، نخلستان‌های سرسبز و بناهای تاریخی آن‌را به مقصدی جذاب برای گردشگری تبدیل کرده است. علاوه بر مکان‌های دیدنی و طبیعت زیبای شهر، فرهنگ زندگی و غذاهای لذیذ و تند هم بخشی از جاذبه های بوشهر می باشد.
بازار قدیمی بوشهر مانند دیگر شهرهای ایران مرکز اصلی داد و ستد، تهیه مایحتاج زندگی و رونق بخشیدن به شهر است. بازار در زمان قاجاریان با معماری زیبا و دیدنی آن دوران تاسیس شد. معماری آن به گونه‌ای است که نور مناسب به داخل بازار می‌آید ولی هنگام بارش برف و باران آب به داخل بازار نفوذ نمی‌کند.
قلعه خورموج یا قلعه محمدخان دشتی در شهر خورموج با فاصله ۸۷ کیلومتری از شهر بوشهر قرار دارد. قلعه در زمان قاجار و به سبک قلعه‌های سلجوقیان و ساسانیان ساخته شده است. متاسفانه بیشتر قسمت‌های قلعه تخریب شده و تنها یکی از برج های آن باقی مانده است. قلعه محمدخان دشتی که روزگاری بلندترین بنای شهر خورموج بوده و از همه نقاط شهر نمایان بود، اکنون در ساخت و سازهای شهری گم شده است.
از دیگر جاذبه‌های بوشهر، گنبد نمکی جاشک در نزدیکی روستای گنخک در۱۴۴ کیلومتری جنوب شرقی مرکز استان قرار دارد و یکی از بزرگترین و زیباترین گنبدهای نمکی ایران و خاورمیانه به شمار می‌آید. وجود آبشارهای نمکی، چشمه‌های نمکی و دره گل‌کلم شگفت‌انگیزترین بخش گنبد است.
5.بندر خرمشهر
خرمشهر از شهرهای زیبای استان خوزستان است که به واسطه همجواری با اروند رود و کارون، زیبایی دو چندان یافته است. شما در این شهر بندری میتوانید مکان‌های تاریخی متنوع و گسترده‌ای را ببینید و از گرمای مطبوع آن البته در نیمه دوم سال لذت ببرید.
پل دوم که با نام شهید جهان آرا نیز شناخته میشود، از پل‌ها و جاهای دیدنی خرمشهر است. این پل با طراحی زیرسازه پلی که بر روی کانال حفار (کانال ارتباطی بین کارون و بهمن‌شیر) با فاصله مناسب از پل قدیمی و جهت بازسازی شهرستان خرمشهر احداث شده است.
جزیره مینو با نام قدیمی صلبوخ از جاهای دیدنی خرمشهر در استان خوزستان است و بین خرمشهر و آبادان قرار دارد. این جزیره با نخلستان‌های زیبا هر بیننده‌ای را مسحور خود می‌کند و با نخل‌هایی سوخته از جراحت‌های به‌جا مانده از دوران جنگ می‌گوید. این نخلستان‌های انبوه در فصل خاصی از سال میزبان پرندگان مهاجر میشود؛ پرندگانی که با حضور خود بر زیبایی این جزیره می‌افزایند.
رودی که از مینوشهر عبور می‌کند را اروندصغیر نیز می نامند، بخش هایی از این رود به‌صورت پیش ساخته با ایجاد برخی تسهیلات، به گردشگران سرویس می‌دهد. کشتی باقی‌مانده از زمان جنگ در اروند صغیر نیز یکی از جاذبه‌های گردشگری این منطقه تاریخی در جنوب ایران است. در واقع این کشتی پتانسیل آن‌را دارد که همانند کشتی یونانی واقع در جزیره زیبای کیش مورد توجه گردشگران قرار گیرد.
صنعت ماهیگیری در خرمشهر رونق زیادی دارد و در بسیاری از غذاهای لذیذ محلی مردم منطقه ماهی عضوی جدانشدنی باشد. به همین دلیل بازدید از بازار ماهیفروشان قسمتی از جاذبه‌های گردشگری خرمشهر است. بازار ماهیفروشان در نزدیکی رودخانه کارون قرار دارد و از لنج ها و قایق‌‌های صیادی زیادی که ماهی‌‌های تازه‌‌ای صید کرده و قصد فروش دارند، تشکیل میشود. در این بازار میتوانید انواع ماهی‌‌های کپور، سنگسر،
قصر فیلیه (کاخ شیخ خزعل) یکی دیگر از جاذبه های گردشگری خرمشهر است که ۹۲ سال قبل توسط شیخ خزعل که آن زمان حاکم خوزستان بود در مساحت ۷۸۸ متر مربع ساخته شد. بنایی باشکوه که حوادث تاریخی زیادی را پشت سر گذاشته است. در زمانی نه چندان دور مردم زیادی برای بازدید از آن مراجعه می‌کردند. ساختمانی با نقاشی بزرگ در ورودی آنکه متاسفانه در سال ۸۹ کاملا تخریب شد.
6.بندر گواتر
در استان سیستان و بلوچستان و در آخرین نقطه از کشور پهناور ایران و در نزدیکی شهر بندری زیبا چابهار، بندری زبیا با چشم اندازها و جذابی‌هایی منحصر به‌فرد به نام بندر گواتر واقع شده است.
بندر یا خلیج گواتر، یک بندر قدیمی و تاریخی است و مانند بندرهای پر رفت و آمد تجاری ممکن است رونق نداشته باشد. اما به‌واسطه جنگل های حرا، حضور پرندگان مهاجر و بومیان ماهیگیر از بندرهای مناسب برای بندرگردی در نیمه دوم سال به شمار می‌رود.
در ۵۵ کیلومتری بندر گواتر دریاچه صورتی رنگی وجود دارد که به آن لیپار گفته میشود. این دریاچه منحصر به‌فرد که فاصله زیادی تا جاده اصلی ندارد، به دلیل وجود یکسری پلانکتون‌ها و جلبک‌های خاص به رنگ صورتی درآمده است.
کوه‌هایی زیبا و خاکستری رنگ در مسیر خلیج گواتر و کمی بعد از تالاب لیپار در سمت چپ جاده و در فاصله حدود ۴۵ کیلومتری از چابهار قرار دارند که به کوه‌های مینیاتوری مشهور هستند. به دلیل اشکال عجیب و غریب این کوه‌ها مانند کوه‌های کره مریخ که در اثر فرسایش در طول سال‌های بسیار زیاد به وجود آمده‌اند به آنها کوه‌های مریخی نیز گفته میشود.
7. بندر عباس
بندر عباس، بزرگترین بندر ایران در جنوب کشور قرار دارد. آب‌وهوای بندر عباس گرم و مرطوب است و به همین دلیل بهترین زمان برای مسافرت، نیمه دوم سال تا آخر فروردین می‌باشد. در تابستان و مهر هوای آن گرم، مرطوب و بسیار شرجی است.
بندر عباس که مرکز استان هرمزگان است از شهرهای بزرگ جنوب ایران است و به سبب نزدیکی به جزیره قشم، جذابیتی دو گانه دارد و بخشی از گردشگران، سفر خود را به گونه‌ای تنظیم می‌کنند که هم از بندرعباس بازدید کنند و بعد به جزیره قشم بروند.
جاهای دیدنی در شهر بندرعباس شامل موارد جاذبه‌های طبیعی، اماکن تاریخی و اماکن زیارتی میشود. یکی از اماکن دیدنی باغ پرندگان بوده که در حد فاصل 4 کیلومتری جاده بندرعباس – میناب و در پارک جنگلی جهاد واقع شده است. چشمه آب‌گرم این شهر، چک‌چک، در 3 کیلومتری شمال شهر قرار گرفته که زیبایی طبیعی و خیره کننده‌ای دارد.
بازارهای سنتی این شهر مانند بازار اوزی‌ها، بازار لاری‌ها و بازار قدیمی حال و هوایی به خصوصی داشته و دیدن آن برای هر مسافری واجب است. زیارتگاه‌های معروف این شهر امامزاده سیدمظفر، زیارتگاه شاه پریون، امامزاده سیدکامل، زیارتگاه خضر می‌باشند. از اماکن زیارتی تاریخی می‌توان به مسجد جامع بندرعباس، مسجد ناصری، مسجد صحراباغی و مسجد گله‌داری اشاره کرد. بزرگترین مسجد جامع کشور در این شهر می‌باشد. اماکن تاریخی بندرعباس شامل مواردی چون عمارت کلاه فرنگی بندرعباس (قدیمی‌ترین بنای تاریخی بندرعباس)، حمام گله‌داری، معبد هندوها یا بُتِ گورُن با معماری‌ای زیبا و منحصربه‌فرد، خانه احمدی بنایی از دوران قاجار، بادگیر منبر گپ، حمام گپ و مجموعه آب انبارهای موزه میشود.
اما اینها تنها بندرهای زیبا و جذاب جنوب ایران نیستند. بسیاری بندرها و شهرهای بندری کوچک هستند که شما با آنها میتوانید به جزایر خلیج فارس بروید. هر کدام از این شهرهای کوچک بندری، زیبایی‌ها و جذابیت‌های خاص خود را دارند.