پرونده منظر فرهنگی، تاریخی و طبیعی اورامانات در دو استان کرمانشاه و کردستان با 409 هزار هکتار – 106 هزار و 307 هکتار عرصه و 303 هزار و 622 هکتار حریم – پس از پنج سال تلاش شبانه روزی سرانجام پنجم مرداد سال گذشته در سازمان یونسکو به ثبت جهانی رسید.
به گزارش هفت‌گرد، در منطقه ثبت جهانی شده هورامان، 700 روستا با معماری خاص و اغلب بافت پلکانی وجود دارد که در آن مردمانی اصیل و با فرهنگ، آداب و رسوم و آیین های غنی زندگی می کنند که قرن های زیادی را در تعامل با طبیعت بکر و مسحور کننده اطراف خود روزگار گذرانده اند.
منظر فرهنگی، تاریخی و طبیعی هورامان در حالی به‌عنوان بیست و ششمین اثر ایران به ثبت جهانی رسید که زیبایی های منحصر بفردش می تواند چشم گردشگران جهانی را به خود خیره کند و ظرفیت بسیار مهمی برای رونق گردشگری و جان بخشیدن به اقتصاد بخشی از مردم در منطقه غرب ایران باشد، اما از همان ابتدا به نظر می رسید که در این راه اما و اگرهایی هم وجود داشته باشد.
پیش از ثبت جهانی شدن هورامان، کرمانشاه یک اثر ثبت جهانی شده دیگر هم داشت و آن هم کتیبه داریوش در بیستون است که حدود 16 سال پیش به ثبت جهانی رسید، اما طی این سالها دستاورد ملموسی از این ثبت جهانی برای مردم منطقه بدست نیامده و نتوانسته با جذب تعداد بالای گردشگران داخلی و خارجی در معیشت مردم این منطقه تحولی ایجاد کند.
با ثبت جهانی منظر فرهنگی، تاریخی و طبیعی هورامان این نگرانی هم درباره این منطقه بوجود آمد که نتوانیم از این رخداد بزرگ هم دستاورد چندانی کسب کنیم و در مقابل فرهنگ اصیل مردمان خونگرم و با صفای این منطقه و معماری خاص و زیبای آن هم به‌واسطه رفت و آمد گردشگران به خطر بیافتد و دچار تغییری شود.
پویا طالب‌نیا، با گرامیداشت یک سالگی ثبت جهانی هورامان، اعلام کرد: ثبت جهانی هورامان در پنجم مرداد سال گذشته مقارن با شیوع بیماری کرونا بود و این مسئله شوک بزرگی را به گردشگری منطقه وارد کرده بود، اما با فروکش شدن این بیماری در اواخر سال دوباره شاهد حجم بالای ورود گردشگر به هورامان بودیم.
او با تاکید براینکه ثبت جهانی هورامان باید دستاوردهایی برای مردم این منطقه داشته باشد، عنوان کرد: براین اساس از همان ابتدا به سراغ نهادهای علمی استان آمدیم و در این رابطه با دانشگاه رازی تفاهم نامه‌ای را منعقد کردیم که طی آن برگزاری یک نشست بین المللی با 18 پیش نشست در دستورکار قرار گرفت که در روزهای گذشته آن‌را برگزار کردیم و به نظرم دستاورد بسیار خوبی بود.
مدیرپایگاه جهانی هورامان راه‌اندازی پژوهشکده هورامان شناسی، مرکز اسناد هورامان و نمایشگاه عکس هورامان را از دیگر دستاوردهای مثبت این تفاهم نامه عنوان کرد و افزود: قطعا بازخورد این اقدامات فرهنگی را نمی توان در مدت کوتاهی دید، بلکه در درازمدت دیده خواهد شد.
او عنوان کرد: متاسفانه در سنوات گذشته بخش هایی از بافت‌های اصیل روستاهای خانقاه، نودشه، نوسود، دشه و… آسیب‌دیده، بنابراین تلاش داریم که دوباره شاهد یک معماری اصیل در این منطقه باشیم، اما در مدت یک‌سال نمی‌توان اتفاقاتی که طی یکی دو دهه افتاده را اصلاح کرد و به زمان نیاز است.
به گفته این مسئول، برای حل مشکل آسیب‌دیدگی بافت اصیل در روستاهای این منطقه نیاز به پیچیده شدن یک نسخه علمی باهمکاری دانشگاه ها و نهادهای علمی استان امکان‌پذیر است.
او یکی دیگر از برنامه‌های مهم این پایگاه جهانی را برنامه‌ریزی برای آسیب‌شناسی منطقه در حوزه‌های فرهنگی، محیط زیستی، طبیعی و… خواند و افزود: از طرف دیگر بنا داریم محورهای گردشگری جدیدی را در این منطقه تعریف و به گردشگران معرفی کنیم.
طالب‌نیا یادآورشد: علی‌رغم اینکه هورامان منطقه بسیار وسیعی را در کرمانشاه در بر می گیرد و شامل چهار شهرستان است که هرکدام ظرفیت های بی نظیری برای جذب گردشگر دارند، اما متاسفانه در سالهای گذشته تمرکز گردشگری به چند نقطه منحصر شده که به‌دنبال چاره‌اندیشی برای آن هستیم.
ادامه داد: این منطقه را ثبت جهانی کرده‌ایم که همه از آن منتفع شوند، بنابراین نیاز است سایر ظرفیت های گردشگری این منطقه را هم بشناسانیم که در این رابطه در حال انجام مطالعاتی هستیم تا محورهای جدید گردشگری در منطقه معرفی شود.
مدیرپایگاه جهانی هورامان تاکید کرد: در هر شهرستان این منطقه می‌توان یک یا دو محور گردشگری را معرفی کرد که این مسئله باعث می‌شود هم در ایام پیک گردشگری با حجم بالای گردشگران خارج از ظرفیت یک منطقه روبرو نشویم و هم اینکه به سایر مناطق ورود گردشگر داشته باشیم.
او متذکرشد: البته این مسئله با احتیاط ویژه‌ای صورت می‌گیرد، چرا که تمام تلاش ما حفظ اصالت کامل فرهنگی، نوع معیشت و معماری دست‌نخورده منطقه است که در این راستا هم برنامه‌ریزی‌هایی خواهیم داشت تا به مردم منطقه آموزش‌هایی را داشته باشیم.