گمان می‌رود سیاهچالههای کلان‌جرمی که در قلب بیشتر کهکشان‌ها پنهان شده‌اند، ممکن است سرنوشت ستارگان کهکشان خود را کنترل کنند- ستاره‌هایی که متولد می‌شوند یا هرگز به وجود نمی‌آیند.
به گزارش هفت‌گرد، این یافته، دستاورد مقاله جدیدی است که تیمی از ستاره‌شناسان اروپایی در مجله «نیچر آسترونومی» (Nature Astronomy) منتشر کرده‌اند. این پژوهشگران در حال پژوهش بر روی سیاهچاله عظیمی در مرکز کهکشان «آی سی ۵۰۶۳» (IC 5063) در فاصله ۱۵۶ میلیون سال نوری از زمین بودند.
سیاهچالههای کلان‌جرم از دیسک‌های گاز و غباری که در اطراف آن‌ها می‌چرخد تغذیه می‌کنند. درست پیش از سقوط در سیاهچاله، در اثر فشرده شدن و تحت فشار قرار گرفتن مواد، نیرویی آزاد می‌شود که جت‌های انرژی قدرتمندی را تولید می‌کند.
در حالی که بسیاری از جت‌های سیاهچالهها ماده و انرژی را عمود بر صفحه کهکشان خود به بیرون پرتاب می‌کنند، به نظر می‌رسد که جت‌های سیاهچاله واقع شده در مرکز کهکشان «آی سی ۵۰۶۳»، فوران‌های خود را در میان صفحه کهکشان پرتاب می‌کنند و کاملا برعکس، ابرهای گاز مولکولی را فشرده و پراکنده می‌کنند. در حالی‌‌که ابرهای پراکنده، باعث شکل‌گیری ستاره‌های کمتری می‌شوند، ابرهای فشرده ستاره‌های بیشتری را تشکیل می‌دهند.
کالیوپی داسیرا، نویسنده این مقاله و اخترشناس دانشگاه آتن یونان می‌گوید: «نتایج ما نشان می‌دهد که سیاهچالههای کلان جرم، حتی با وجود اینکه در مرکز کهکشان‌ها قرار دارند، می‌توانند به نحوی بر شکل‌گیری ستاره‌ها در سطح کهکشان اثر بگذارند.»
«رمز موفقیت این پروژه بررسی تاثیر تغییرات فشار در پایداری ابرها بود.»
پژوهشگران برای مطالعه اثر سیاهچاله کلان‌جرم بر کهکشان «آی سی ۵۰۶۳» از «آرایه میلی‌متری بزرگ آتاکاما» (Atacama Large Millimeter Array) استفاده کردند که مجموعه‌ای است متشکل از بیش از ۶۰ بشقاب تلسکوپ رادیویی در شیلی و «تلسکوپ بسیار بزرگ» (Very Large Telescope) که یک تلسکوپ نوری است و در شیلی قرار دارد.
محققان با اندازه‌گیری توزیع گونه‌های شیمیایی مختلف، مانند مونوکسید کربن، نیتروژن و گوگرد یونیزه شده، توانستند مشخص کنند که جت‌های سیاهچالههای کلان جرم چگونه فشارهای وارد شده بر کهکشان را تغییر می‌دهند.
با این حال، پژوهشگران خاطرنشان کرده‌اند که برای رسیدن به درک بهتر از چگونگی تاثیر جت‌های سیاهچالههای کلان‌جرم بر شکل‌گیری ستاره‌ها در سراسر کهکشان‌ها، هنوز به مطالعات بیشتری نیاز است. به‌ویژه با بهره‌گیری از تلسکوپ فضایی جیمز وب که به‌تازگی عملیاتی شده است.
دکتر داسیرا می‌گوید: «ما واقعا از دریافت داده‌های تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) هیجان‌زده هستیم، زیرا این اطلاعات ما را قادر می‌سازند تا برهم‌کنش بین جت-ابر را با وضوح بسیار عالی بررسی کنیم.»