محققان دانشگاه تگزاس در آستین در مطالعه اخیرشان سرنخ‌های جدیدی درباره پوسته یخی قمر مشتری موسوم به “اروپا” ارائه داده‌اند.
به گزارش هفت‌گرد و به نقل از اس تی دی، در زیر پوسته یخی ضخیم قمر مشتری به نام “اروپا”(Europa) اقیانوسی عظیم است که در آن برف‌ها بر روی قله‌های یخی و دره‌های زیر آب شناور هستند. برف عجیب زیر آب در زیر یخ تاق‌های روی زمین نیز وجود دارد، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که احتمالا همین امر در مورد قمر مشتری نیز صادق است. در واقع ممکن است این امر در ساختن پوسته یخی اروپا نقش داشته باشد.
یخ‌تاق(Ice shelf) که در فارسی سکوی یخی، یخ‌رف، یخ‌سکو، یخ‌پشته و تاقچه یخی نیز نامیده می‌شود، بستری ضخیم و شناور از یخ است و جایی‌که یخچال‌های طبیعی یا یخسارها به سوی کناره‌ها یا سطح اقیانوس جریان یابند شکل می‌گیرد.
برف زیر آب بسیار خالص‌تر از سایر انواع یخ است. این بدان معناست که پوسته یخی “اروپا” می‌تواند بسیار کمتر از آنچه قبلا تصور می‌شد شور باشد. این اطلاعات بسیار مهمی برای دانشمندان ماموریتی است که فضاپیمای اروپا کلیپر ناسا را آماده می‌کنند چرا که این ابزار از یک رادار برای اسکن زیر پوسته یخی استفاده می‌کند تا ببیند آیا اقیانوس اروپا می‌تواند برای زندگی مناسب باشد یا خیر.
اطلاعات جدید مهم است زیرا نمک به دام افتاده در یخ می‌تواند بر چگونگی و عمق رادار در پوسته یخی تاثیر بگذارد. توانایی پیش‌بینی اینکه یخ از چه چیزی تشکیل شده است به دانشمندان کمک می‌کند تا داده‌ها را درک کنند.
این مطالعه توسط دانشگاه تگزاس در آستین که همچنین پیشتاز توسعه ابزار رادار یخ‌نفوذ اروپا کلیپر هستند، انجام شد. دانستن اینکه پوسته اروپا از چه نوع یخی ساخته شده است به تعیین میزان شوری و قابلیت سکونت اقیانوس آن کمک می‌کند.
” ناتالی ولفنبرگر”(Natalie Wolfenbarger) نویسنده اصلی این مطالعه گفت: ما به شوری و ترکیب اقیانوس قمر اروپا علاقه‌مندیم، زیرا این یکی از مواردی است که بر قابلیت سکونت در آن یا حتی نوع زندگی ممکن در آنجا، حاکم است.
اروپا یک دنیای سنگی است که توسط یک اقیانوس جهانی و یک پوسته یخی به ضخامت چندین مایل احاطه شده است. اندازه آن تقریبا به اندازه ماه زمین است. تحقیقات قبلی نشان می‌دهد که دما، فشار و شوری اقیانوس یخ زده قمر اروپا مشابه چیزی است که در زیر یک یخ تاق در قطب جنوب پیدا می‌کنید.
با دانستن این موضوع، محققان تحقیق اخیر دو فرآیند متمایز را که توسط آن آب در زیر یخ تاق‌ها، یخ می‌زند، بررسی کردند: یخ انباشته و یخ اسفنجی. یخ انباشته مستقیما از زیر یخ تاق ایجاد می‌شود اما یخ اسفنجی به صورت تکه‌های یخ در آب دریا و در دمای بسیار سرد شکل می‌گیرد و در آب شناور می‌شود و در کف یخ تاق می‌نشیند.
یخ اسفنجی یا خاکه‌یخ(Frazil ice) یخ اسفنج‌مانندی است که از بلورهای سوزنی‌شکل درست شده و از یخبندان آب خیلی سرد رودخانه‌ها و آب در حال حرکت در فرایند فراسرمایش به‌وجود می‌آید. یخ اسفنجی در مرحله آغازین تشکیل یخ در آب متلاطم دیده می‌شود.
هر دو روش یخی را می‌سازند که نمک کمتری نسبت به آب دریا دارد. هنگامی که اندازه و سن پوسته یخی اروپا اندازه گیری شد، ولفنبرگر دریافت که این یخ‌ها حتی نمک کمتری خواهد داشت. علاوه بر این، طبق محاسبات او، یخ اسفنجی می‌تواند در اروپا بسیار رایج باشد. این می‌تواند به این معنی باشد که پوسته یخی آن ممکن است قدری خالص‌تر از تخمین‌های قبلی باشد. این تفاوت بر همه چیز اعم از قدرت آن، نحوه حرکت گرما در آن و نیروهایی که ممکن است نوعی تکتونیک یخی را به حرکت درآورد، تاثیر می‌گذارد.
“استیو ونس”(Steve Vance) دانشمند تحقیقاتی آزمایشگاه رانش جت ناسا (JPL) که در این مطالعه شرکت نداشت، گفت: نتایج این مقاله اطلاعاتی کاملا جدید از احتمالات درباره تفکر در مورد جهان‌های اقیانوسی و نحوه عملکرد آنها ارائه می‌کند.