۲۸ مرداد برابر با ۱۹ آگوست در تقویم بسیاری از کشورهای جهان بهعنوان روز جهانی عکاسی نامگذاری شده است. در دنیایی که همهچیز خیلی زود فراموش میشود، عکسها سندی هستند که با ثبت یکلحظه، راوی تاریخ میشوند.
به گزارش هفتگرد، لحظه کوتاهی که در قاب کوچک عکاسها ثبت میشود، آنقدر قدرتمند است که میتواند خشم، زیبایی، ظلم، امید و اندوه نهفته در درون تاریخچه روز جهانی عکاسی
ایده نامگذاری روزی بهعنوان روز جهانی عکاسی عمر چندان طولانی ندارد. ۸ سال پیش، در سال ۲۰۱۰ میلادی، جوانی استرالیایی به نام کُرسکه آرا (Korske Ara) با رونمایی از وبسایتی با عنوان «روز عکاسی جهانی» (worldphotoday.com) پیشنهاد داد که روز ۱۹ آگوست بهعنوان روز عکاسی گرامی داشته شود و عکاسان به مناسبت این روز عکسهای خود از جهان پیرامون را به اشتراک بگذارند. ۱۹ اگوست ازآنجهت انتخاب شده بود که مقارن با اعلام رسمی عکاسی در آکادمی علوم پاریس در سال ۱۸۳۹ توسط لویی داگر است؛ البته پیشازاین تاریخ فرایند عکاسی وجود داشته و داگر هم نخستین و تنها شخصی نیست که در فرایند شکلگیری عکاسی نقش داشته است.
هدف کُرسکه چه بالا بردن آمار بازدید سایتاش بوده باشد و چه (به گفته خودش) حرکتی فرهنگی در راستای پیوند بیش از پیش افراد جهان، بنا بر آمار گفته شده، در سالِ نخستِ تأسیسِ سایت تنها ۲۵۰ عکاس از این حرکت استقبال کردند، اما این آمار رفته رفته بیشتر شد تا در سال ۲۰۱۷ تعداد عکاسان شرکتکننده به مرز ۵۰۰ میلیون نفر رسید! با این حال هم در وبسایت مربوطه و هم در وبسایت خود کُرسکه آرا (کسیکه برای پیشبرد ایده روز عکس جهانی مجبور شده دوربینش را بفروشد) عنوان شده که در سال ۲۰۱۸ این رویداد را جشن نخواهند گرفت و در سال جاری برای سر و سامان دادن به شرایط مختلف از لحاظ مالی و حمایتی وقفهای موقت در این رویداد ایجاد شده است. لازم به ذکر است در سال ۲۰۱۷ سایت مربوطه رویداد جهانی عکاسی را به حمایت مالی از خانوادههای دارای بیمار فلج مغزی اختصاص داد و (و با آمار ۵۰۰ میلیونی ادعا شده) تنها توانست ۳۵۰۰ دلار جمعآوری کند.
در سال ۱۳۸۹ شمسی همزمان با تبلیغاتی که سایتِ «روز عکاسی جهانی» برای شروع کارش آغاز کرده بود، در سایت عکاسی مقالهای منتشر شد به قلم کاوه بغدادچی با عنوان «روز جهانی عکاسی مبارک!» که در همان خط نخست مقاله ادعا میشد که «امروز برابر با ۱۹ آگوست (۲۸ مرداد) در تقویم بسیاری از کشورهای جهان بهعنوان روز جهانی عکاسی نامگذاری شده است.» این در حالی بود که خود نویسنده در ادامه مطلب به وبسایت «روز عکاسی جهانی» اشاره کرده بود و نوشته بود «متاسفانه بدلیل نبود یک نهاد واحد بینالمللی همهگیر برای هماهنگ نمودن امور، قوانین و رویدادهای مرتبط با عکاسی در جهان، نامگذاری ۱۹ آگوست بهعنوان روز جهانی عکاسی برای بسیاری از عکاسان در کشورهای مختلف ناشناخته مانده است.»
اما با بازنشر گسترده این مطلب در وبسایتهای فارسی زبان، که همزمان شده بود با اقبال عمومی به پدیده عکاسی در ده سال اخیر، به نحوی که به لطف شبکههای اجتماعی چون فیسبوک و بعدها اینستاگرام تقریبا بیشتر افراد بهنحوی خود را عکاس به حساب میآوردند یا پیوندی با عکاسی احساس میکردند، سیل تبریکها، سال به سال گستردهتر و بیشتر شد تا آنجا که افراد حرفهای و آماتور، نهادهای معتبر و غیر معتبر عکاسیِ ایران، گویا در توافقی نانوشته به اجماعی همگانی در بزرگداشت ۲۸ مرداد بهعنوان روز عکاسی رسیدند.
تعریفی از عکاسی
عکاسی یعنی ثبت و ایجاد یک تصویر؛ عکاسی دارای سه جنبه علمی، صنعتی و هنری است؛ بهعنوان یک پدیده علمی متولد شد، بهشکل یک صنعت گسترش یافت و بهعنوان هنر تثبیت شد. عکاسی توسط یک فرد کشف و تکمیل نشدهاست، بلکه نتیجهٔ تلاش بسیاری از افراد در زمینههای مختلف و اکتشافات و نوآوریهای آنان در طول تاریخ است.
لغت نامه دهخدا «عکاس» را شخصی معرفی میکند که عکس برمیدارد و پیشهاش عکاسی است. شاید این تعریف امروزه آنچنان به کار نیاید و یا نتواند طیف خاصی را مشخص کند. از طرفی دیگر فردی که به مهارت و استادی در این زمینه رسیده باشد در لغت نامه دهخدا با عنوان «عکاسباشی» معرفی میشود.
قدیمیترین عکس ثبتشده در تاریخ عکاسی تصویری است که نیسفور نیپس، اشرافزاده فرانسوی در سال ۱۸۲۶ با فرایندی که خود آنرا هلیوگرافی نامید از چشمانداز پنجره اتاقش گرفت. چند سال بعد یک فرانسوی دیگر به نام لوئی داگر به سال ۱۸۳۷ به فناوری دست یافت که تصویری مثبت، مستقیم و پایدار بر صفحه نقرهاندود ثبت میکرد. او فناوری خود را داگروتیپ نامید که در تاریخ عکاسی بهعنوان نخستین شیوه عملی ثبت تصویر شناخته میشود. این فرایند اصلاحات و تغییراتی کرد تا اینکه در ژانویه ۱۸۳۹ آکادمی علوم فرانسه داگروتیپ را بهعنوان یک اختراع فنی به ثبت رساند. ولی چند ماه بعد دولت فرانسه که به اهمیت این اختراع پی برده بود با تخصیص مقرری ماهانه برای داگر و شریکش، که فرزند نیپس بود، از آنان خواست که در یک گردهمایی در پاریس در ۱۹ آگوست ۱۸۳۹ جزئیات فنی داگروتیپ و چگونگی کارکرد این فرایند را برای عموم شرح دهند. دولت وقت فرانسه، در آن روز، اختراع جدید یعنی «عکاسی» را بهعنوان هدیهای رایگان به تمام جهان اعلام نمود و این نخستین رونمایی عکاسی برای عموم مردم بود؛ یعنی نقطه آغاز رشد این فن و هنر در جهان.خود را به چشمهایی که نظارهگر آن هستند، منتقل کند.