«دان لیند» فضانورد ماموریت شاتل فضایی ناسا که به برنامه‌ریزی اولین پیاده‌روی بشر روی ماه کمک کرد و برای سفر به فضا ۱۹ سال صبر کرد و تنها یک‌بار به فضا پرواز کرد، در سن ۹۲ سالگی درگذشت.
به گزارش هفت‌گرد و به نقل از اسپیس، “دان لیند”(Don Lind) فضانورد سابق ناسا که قبل از پرتاب شاتل فضایی به برنامه‌ریزی اولین پیاده‌روی فضایی بشر روی کره ماه کمک کرد، در سن ۹۲ سالگی درگذشت.
خانواده او در یک آگهی ترحیم نوشتند: “دان” به «مرد رنسانس» واقعی ایده آلِ “لئوناردو داوینچی” برای مردی که می‌تواند همه چیز را به خوبی انجام دهد، نزدیک بود.
لیند عضو پنجمین گروه از کارآموزان ناسا در سال ۱۹۶۶ بود که در نهایت موفق شد فضانورد شود. این کلاس شامل هشت فضانوردی بود که به ماه پرواز کردند و سه تن از آنها با ماموریت “آپولو” روی ماه قدم گذاشتند.
او در تاریخ شفاهی ناسا در سال ۲۰۰۵ گفت: برنامه اولیه این بود که ۱۰ فرود بر روی ماه انجام دهیم، “آپولو ۱۱” تا “آپولو ۲۰” و ما در حال ساخت ماژول‌های فرماندهی و موشک‌های “ساترن V” و تمام تجهیزات برای این ۱۰ فرود بودیم. سپس واشنگتن با خرد بی‌نهایت خود، بودجه ما را کاهش داد. این یک ناامیدی حرفه‌ای باورنکردنی بود. اما هیچ گزینه دیگری نداشتیم و مجبور به ادامه دادن بودیم.
بنابراین لیند به جای اینکه خودش به ماه برود، روی برنامه‌ریزی عملیات فرود روی سطح ماه برای فضانوردانی که این کار را انجام دادند، کار کرد. او لباس‌های فضایی، ابزارها و بسته‌های علمی را که ماه‌نوردان آپولو استفاده می‌کردند، آزمایش کرد.
او در جایی گفته بود: من این را لاف نمی‌زنم، اما بیشتر از نیل آرمسترانگ و باز آلدرین می‌دانستم که قرار بود در ماموریت اول چه کاری انجام دهند و همچنین از پیت کنراد و آل بین در ماموریت دوم.
این دانش باعث شد که در طول هر دو مأموریت فرود روی ماه، یعنی “آپولو ۱۱” و “آپولو ۱۲” در قسمت کنترل ماموریت جا داشته باشد.
او می‌گفت: من به سادگی می‌توانستم جلو بروم، میکروفن را بردارم و با آنها صحبت کنم.
شانس لیند برای حضور در فضا بیش از یک دهه پس از خروج آخرین فضانورد از ماه به وجود آمد.
خودش می‌گفت: من یک رکورد ثبت کردم، چون هیچ کس بیش از من منتظر یک پرواز فضایی نبوده است. امیدوارم هیچ کس تجربه من را تکرار نکند. تأخیرهای طولانی وجود داشت و بنابراین بله، ۱۹ سال طول کشید تا من به فضا پرواز کنم.
لیند در ۲۹ آوریل ۱۹۸۵ به عنوان متخصص مأموریت “STS-۵۱B” در شاتل فضایی “چلنجر” به فضا رفت و با توجه به اینکه دو نفر از شش سرنشین همراه لیند نیز از فضانوردان دوران آپولو بودند، میانگین سنی خدمه آن ماموریت ۴۸.۶ سال بود که مسن‌ترین خدمه را برای یک ماموریت فضایی آمریکا رقم زدند.
این مأموریت همچنین دومین پرواز ماژول آزمایشگاهی “اسپیس‌لب”(Spacelab) ساخت اروپا و اولین پروازی بود که مجموعه کاملی از آزمایش‌های علمی از جمله اولین آزمایش‌های حیوانی را انجام داد.
لیند در آن زمان به مصاحبه کننده ناسا گفت: ما دو خزمیمون کوچک و ۲۴ موش آزمایشگاهی همراه داشتیم. خزمیمون‌ها خیلی سریع با شرایط سازگار شدند، اما موش‌های آزمایشگاهی به اندازه میمون‌ها زرنگ نبودند. آنها همچنین روی میزهای ارتعاشی و اتاق‌های آکوستیک و چیزهایی از این دست بودند. اما آنها یاد نگرفته بودند که این قرار است مدتی طول بکشد و زمانی که ما وارد ماژول شدیم، آنها به لبه قفس آویزان بودند و بسیار مضطرب به نظر می‌رسیدند. آنها سرانجام بعد از روز دوم متوجه شدند که اگر لبه قفس را رها کنند، سقوط نمی‌کنند و احتمالاً از بقیه مأموریت لذت می‌برند.
اما خودِ لیند هیچ مشکلی برای تطبیق با زندگی در ریزگرانش نداشت. او می‌گفت: کاملاً از آن لذت بردم. تجربه‌ی شگفت انگیزی بود.
لیند علاوه بر انجام تحقیقاتی که ناسا برنامه‌ریزی کرده بود، آزمایش خود را نیز پیشنهاد و انجام داد و اولین عکس‌های واضح از شفق قطبی را از فضا گرفت. تنها چیزی که او نیاز داشت یک دوربین و سه رول فیلم بود که از قبل در شاتل بود.
لیند با خنده می‌گفت: این آزمایش تنها ۳۶ دلار برای ناسا هزینه داشت و این ارزان‌ترین آزمایشی بود که تا به حال به فضا رفته است. ما ادعا کردیم که در برنامه فضایی می‌توانیم به ازای هر دلار هزینه، بیش از هر کس دیگری کارهای علمی انجام دهیم.
او گفت: ما متوجه شدیم که مولفه متفاوتی در مکانیسم ایجاد شفق قطبی وجود دارد که شامل امواج مایکروویو است که قبلا درک نشده بود. بنابراین نظریه‌پردازان یک عنصر دیگر را در معادله ایجاد نور شفقی اضافه کردند.
لیند و همراهانش تقریباً یک هفته پس از ترک زمین فرود آمدند. در نتیجه، او ۷ روز و ۸ دقیقه و ۴۶ ثانیه را در فضا سپری کرد.
“دان لیند” در تاریخ ۱۸ مه ۱۹۳۰ در میدویل یوتا به دنیا آمد. او مدرک کارشناسی خود را در رشته فیزیک از دانشگاه یوتا در سال ۱۹۵۳ دریافت کرد و سپس در مدرسه افسران نیروی دریایی ایالات متحده در نیوپورت رود آیلند ثبت نام کرد. وی چهار سال در نیروی دریایی ایالات متحده در سن دیگو و در ناو هواپیمابر USS Hancock خدمت کرد و بیش از ۴۵۰۰ ساعت پرواز داشت.
او پس از داوطلب شدن به عنوان یک خلبان نیروی دریایی برای گرفتن عکس‌های از ارتفاع بالا از پرتوهای کیهانی برای دانشگاه کالیفرنیا برکلی، در سال ۱۹۶۴ دکترای خود را در رشته فیزیک هسته‌ای انرژی بالا از این دانشگاه گرفت و دو سال بعد به عنوان یک کاندیدای فضانوردی انتخاب شد. لیند در مرکز پرواز فضایی گادرد ناسا در گرین‌بلت مریلند به عنوان فیزیکدان فضایی کار می‌کرد و ذرات کم‌انرژی درون مگنتوسفر زمین و فضای میان‌سیاره‌ای را مطالعه می‌کرد.
لیند پس از از دست دادن شانس خود برای پرواز به ماه، برای دو ماموریت به آزمایشگاه مداری “Skylab” آموزش دید که هر دو لغو شدند. او سپس به برنامه‌ریزی محموله‌ها برای پروازهای آزمایشی اولیه شاتل فضایی و همچنین به توسعه سیستم کنترل برای سیستم کنترل از راه دور یا بازوی رباتیک Canadarm کمک کرد.
لیند شش ماه پس از بازگشت از فضا، از ناسا بازنشسته شد، در حالی که قبلاً با درجه فرماندهی در سال ۱۹۶۹ از نیروی دریایی استعفا داده بود.
او گفت: من فکر می‌کردم در زندگی‌ام به نقطه‌ای رسیده‌ام که اگر قرار است به دانشگاه برگردم، بهتر است همین الان این کار را انجام دهم واگر نه تا آخر عمرم مدیر ناسا خواهم بود.
در نهایت، او تا زمان بازنشستگی خود در سال ۱۹۹۵ به عنوان استاد فیزیک و نجوم به دانشگاه ایالتی یوتا پیوست.
دان لیند برای خدماتش به برنامه فضایی ایالات متحده مدال خدمات استثنایی ناسا را در سال ۱۹۷۴ و مدال پرواز فضایی ناسا را پس از پرواز در ماموریت چلنجر دریافت کرد.
از دان لیند ۷ فرزند، ۲۲ نوه و ۲۸ نتیجه به یادگار مانده است. همسرش پیش از او در تاریخ ۱۲ ژوئن ۲۰۲۲ درگذشت.