سینمای ایران از مجموع ۲۸ باری که نماینده رسمی در شاخه بهترین فیلم بین‌المللی جوایز سینمایی اسکار داشته در ۲۳ مورد ناکام مانده است و در ۵ مورد دیگر یا برنده شده یا به فهرست کوتاه یا نهایی نامزدهای این شاخه راه یافته است.
به گزارش هفتگرد، فهرست کوتاه ۱۵ نامزد اولیه اسکار ۲۰۲۳ در شاخه بهترین فیلم بین‌المللی در حالی اعلام شد که سینمای ایران که با فیلم «جنگ جهانی سوم» ساخته هومن سیدی پا به عرصه این رقابت گذاشته بود، نتوانست به فهرست نامزدهای اولیه این شاخه راه یابد.
ساخته هومن سیدی که نخستین نمایش جهانی خود را در بخش افق‌های جشنواره ونیز تجربه کرد و با تمجید هیات داوران، جایزه بهترین فیلم و بازیگر مرد (محسن تنابنده) دریافت کرده بود، در نهایت عرصه رقابت اسکار بین‌المللی ۲۰۲۳ را به دیگر فیلم‌های غیرانگلیسی زبان سپرد.
ایران در دو دوره اخیر جوایز اسکار با فیلم‌های «خورشید» ساخته مجید مجیدی (۲۰۲۰) و «قهرمان» (۲۰۲۱) به جمع ۱۵ نامزد اولیه راه یافته بود اما نتوانسته بود به فهرست ۵ نامزد نهایی شاخه بهترین فیلم بین‌المللی راه یابد.
اولین تجربه سینمای ایران در عرصه اسکار خارجی در سال ۱۹۷۷ (۱۳۵۶ شمسی) با فیلم «دایره مینا» به کارگردانی داریوش مهرجویی رقم خورد و پس از ۱۷ سال وقفه و در سال ۱۹۹۴ فیلم «زیر درختان زیتون» به کارگردانی عباس کیارستمی نماینده ایران در شصت‌وهفتمین دوره جوایز اسکار نام گرفت. «بادکنک سفید» از جعفر پناهی در سال ۱۹۹۵ به آکادمی معرفی شد و پس از یک سال وقفه و در سال ۱۹۹۷ فیلم «گبه» محسن مخملباف نماینده ایران در این جوایز سینمایی شد.
«بچه‌های آسمان» ساخته مجید مجیدی در سال ۱۹۹۸ به اسکار خارجی رفت و برای اولین بار سینمای ایران توانست به جمع نامزدهای نهایی شاخه بهترین فیلم خارجی اسکار راه یابد و سال بعد آن نیز «رنگ خدا» دیگر ساخته مجید مجیدی فرصت حضور در این جایزه سینمایی را پیدا کرد.
«زمانی برای مستی اسب‌ها» ساخته بهمن قبادی در سال ۲۰۰۰، «باران» مجید مجیدی (۲۰۰۱)، «من ترانه ۱۵ سال دارم» به کارگرانی رسول صدرعاملی (۲۰۰۲)، «نفس عمیق» ساخته پرویز شهبازی (۲۰۰۳)، «لاک پشت‌ها پرواز می‌کنند» از بهمن قبادی (۲۰۰۴)، «خیلی دور خیلی نزدیک»« به کارگردانی رضا میرکریمی (۲۰۰۵)، «کافه ترانزیت» از کامبوزیا پرتوی (۲۰۰۶)، «میم مثل مادر» اثر رسول ملاقلی‌پور (۲۰۰۷)، «آواز کنجشگ‌ها» از مجید مجیدی (۲۰۰۸)، «درباره الی» به کارگرانی اصغر فرهادی (۲۰۰۹) و «بدرود بغداد» از مهدی نادری (۲۰۱۰)، نمایندگان سینمای ایران در دهه نخست هزار سوم میلادی بودند تا در سال ۲۰۰۱ سینمای ایران با فیلم «جدایی نادر از سیمین» ساخته اصغر فرهادی توانست برای اولین بار این جایزه مهم را به ویترین افتخارات خود اضافه کند.
در سال‌های ۲۰۱۴، ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ به ترتیب فیلم‌های «گذشته» اصغر فرهادی، «امروز» رضا میرکریمی و «محمد رسول‌الله» مجیدی به اسکار فرستاده شدند و در سال ۲۰۱۶ اصغر فرهادی با فیلم «فروشنده» برای دومین‌بار اسکار خارجی را برای ایران به ارمغان آورد.
در سال ۲۰۱۷ فیلم «نفس» از نرگس آبیار، ۲۰۱۸ «بدون تاریخ، بدون امضاء» ساخته وحید جلیلوند و در سال ۲۰۱۹ هم فیلم مستند «در جستجوی فریده» ساخته مشترک کوروش عطایی و آزاده موسوی این فرصت را یافته تا نماینده سینمایی ایران در این رویداد سینمایی باشد اما در دور نخست حذف شدند.
در دو سال گذشته سینمای ایران با فیلم‌های «خورشید» ساخته مجید مجیدی (۲۰۲۰) و «قهرمان» (۲۰۲۱) به جمع ۱۵ نامزد اولیه راه یافته بود اما نتوانسته بود به فهرست ۵ نامزد نهایی شاخه بهترین فیلم بین‌المللی راه یابد.
ایران که از سال ۱۹۹۷ حضور بدون وقفه‌ای در رقابت شاخه بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان (بین‌المللی ) جوایز اسکار داشته است با کسب دو جایزه به صورت مشترک با کشورهای آلمان، مجارستان، آرژانتین، جمهوری چک، سوئیس و اتریش در رتبه ششم پرافتخاترین کشورها در عرصه اسکار بین‌المللی قرار دارد.
ایتالیا (۱۴)، فرانسه (۱۲)، ژاپن (۵)، اسپانیا (۴)، دانمارک (۴)، سوئد (۳)، شوروی (۳) و هلند (۳)، کشورهایی هستند که تعداد جوایز اسکار بین‌المللی بیشتری نسبت به سینمای ایران دریافت کرده اند.