پس از گذشت هشت سال از جداسازی اولیه و پنج سال تجربه برگزاری مستقل در دو بخش ملی و جهانی جشنواره فیلم فجر، این جشنواره امسال همزمان شاهد نمایش فیلم‌های ایرانی و خارجی و برگزاری بازار فیلم خواهد بود.
به گزارش هفت‌گرد، رقابت فیلم های ایرانی و خارجی در بخش های رقابتی بی شک فرصتی است تا سینمای ایران قدرت خود را به رخ بازارهای جهانی بکشد؛ اما این ادغام ناگهانی با چالش هایی نیز روبه روست و ثبت جهانی این جشنواره که در اردیبهشت سال گذشته رخ داد را در سایه ای از ابهام فرو می برد.
از جدایی تا ادغام دوباره
سی‌ودومین جشنواره فیلم فجر در سال 92 با یک تغییر مهم یعنی جدا شدن بخش بین‌الملل از جشنواره همراه بود، آن هم در حالی که نزدیک دو دهه از بین‌المللی شدن جشنواره می‌گذشت. با این تصمیم قرار بود این بخش به صورت رقابتی و مستقل در اردیبهشت‌ماه سال بعد برگزار شود.
در آن مقطع انتقادهایی نسبت به این تصمیم وجود داشت و در طول چند دوره برگزاری آن هم ادامه پیدا کرد. پس از چهار دوره برگزاری جشنواره به دبیری رضا میرکریمی و یک دوره به دبیری محمدمهدی عسگرپور، شیوع کرونا در روند برپایی مداوم «جشنواره جهانی فجر» اخلال ایجاد کرد و در نهایت تغییر دولت و حضور مدیران جدید آن را به طور کلی حذف کرد تا بار دیگر بخش ملی و بین‌المللی جشنواره فجر با یکدیگر ادغام شوند.
آبان سال ۱۴۰۰ و در شرایطی که کمتر از یک سال از ثبت جشنواره جهانی فیلم فجر به عنوان یکی از جشنواره‌های «الف» دنیا در کنفدراسیون بین‌المللی تهیه‌کنندگان فیلم (فیاپف) می‌گذشت، محمد خزاعی – رییس سازمان سینمایی – اعلام کرد: «جشنواره‌های ملی و جهانی فیلم فجر پس از پنج دوره برگزاری مجزا از سال آینده (۱۴۰۱) به صورت یکپارچه و واحد برگزار می‌شوند و برگزاری همزمان این رویداد مهم و راهبردی سینمای ایران در سالگرد جشن‌های فجر انقلاب اسلامی با هم‌افزایی ظرفیت‌ها، قطعا فرصت‌های کاربردی مضاعفی را برای بهره‌مندی جامعه سینمایی، اقشار مختلف مردم، سینماگران و میهمانان خارجی فراهم می‌آورد.»
جشنواره جهانی فیلم فجر در بی خبری
یکی از انتقاداتی که امسال به جشنواره فیلم فجر وارد می شود، عدم اعلام اسامی فیلم ها شرکت کننده در هر دو بخش ملی و جهانی است.
فعلا قرار است بخش بین‌المللی چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر به دبیری مجتبی امینی از ۱۲ بهمن‌ماه برگزار شود که البته همانند بخش ملی اطلاعات چندان زیادی از آن منتشر نشده و همانطور که در بخش داخلی اسامی متقاضیان و فیلم‌ها و هیأت انتخاب مشخص نیست، در بخش هم بین‌الملل هم به جز چند خبر کوتاه اطلاعات دیگری تاکنون مخابره نشده است.
فیلم‌های بخش بین الملل همزمان با بخش ملی قرار است در برج میلاد نمایش داده شوند ولی گفته می‌شود که سانس‌هایی هم در پردیس ملت برای نمایش آن‌ها درنظر گرفته خواهد شد.
همچنین همانند دورانی که جشنواره فجر به صورت ادغام شده برگزار می‌شد، سه بخش سینمای سعادت، جلوه‌گاه شرق و جشنواره جشنواره‌ها با حدود ۱۱ فیلم در هر بخش برپا می‌شود. در این بخش چند فیلم هستند که نخستین نمایش خود را در جشنواره فجر خواهند داشت و فیلم‌ها -بجز برخی گمانه‌زنی‌ها- از چند کشور اروپایی و امریکای شمالی نیز در جشنواره شرکت می‌کنند.
بخش بازار فیلم هم قرار است به سیاق گذشته برگزار شود و مهمان‌های خارجی هم دعوت شده‌اند که دفتر جشنواره بنابه حساسیت‌هایی فعلا قصد ندارد اسامی آن‌ها را اعلام کند.
در این بخش چند روز قبل خبر فراخوان کارگاه‌های آموزشی و تخصصی چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجرنیز منتشر شد که قرار است با حضور اساتید بین‌المللی با موضوعات صدا، موسیقی، تولید مشترک، فاند بین‌المللی و فیلمنامه‌نویسی از ۱۶ الی ۲۱ بهمن ماه برگزار شود و در این مورد هم اسامی کسانی که کارگاه‌ها را برگزار می‌کنند، منتشر نشده است.
ابهام در سرنوشت ثبت جهانی جشنواره
اردیبهشت 1400 بود که همزمان با برگزاری سی و هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر به دبیری محمدمهدی عسگرپور که پس از یکسال تعویق به خاطر کرونا ، اواخر اردیبهشت و به سیاق چند سال قبل، جدا از جشنواره ملی برگزار شد، خبر رسید که این رویداد به عنوان یکی از جشنواره های الف دنیا در «فیاپف» ثبت شده است. دست‌اندرکاران این رویداد و برخی کارشناسان سینما این اتفاق را با اهمیت و برای سینمای ایران اتفاقی مهم قلمداد کردند.
با ادغام جشنواره جهانی و ملی در سال جاری به نظر می رسد که این تغییرات در تاریخ برگزاری و به سایه رفتن بخش جهانی در کنار بخش ملی، می تواند تداوم این جشنواره در ساختار فیاپف دچار اختلال کند. هرچند محمدمهدی عسگرپور آخرین دبیر این رویداد در گفتگویی اعلام کرده بود که تاریخ برگزاری این جشنواره با توجه به ثبت در یک فدراسیون جهانی نمی‌تواند متغیر باشد و فصل بهار و به طور مشخص ماه خرداد به دلایل متعدد زمان مناسبی برای این رویداد سینمایی است.
او حتی درباره تناقضی که بر سر عدد دوره برگزاری جشنواره جهانی با سال‌های برپایی آن وجود داشت نیز گفته بود که برای فیاپف عدد خیلی مسئله نیست.