رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در شورای راهبردی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی یا ابراز نگرانی نسبت به تهدید فرونشست در بناهای تاریخی، گفت: مسئولیت مستقیم پدیده فرونشست با نهادهای دیگری است ولی ما پیشنهاد داده‌ایم در طرح‌های آمایش سرزمین و جانمایی پروژه‌ها، ملاحظات حفاظتی از میراث تاریخی به‌صورت ویژه لحاظ شود.
به گزارش هفت گرد، در هجدهمین نشست شورای راهبردی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که دوشنبه ۱۳ مردادماه با حضور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برگزار شد، با بررسی راهبردهای مشترک میان دو نهاد در زمینه حفاظت از میراث طبیعی، بر ضرورت ایجاد سازوکارهای یکپارچه برای حفاظت از میراث طبیعی، بهره‌برداری پایدار با مشارکت جوامع محلی، توسعه گردشگری سبز و تقویت روند ثبت جهانی آثار طبیعی ایران تأکید شد.
شینا انصاری، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با تأکید بر ضرورت هم‌افزایی نهادی برای صیانت از میراث طبیعی و فرهنگی کشور، اظهار کرد: میان مأموریت‌های وزارت میراث فرهنگی و سازمان حفاظت محیط‌زیست، پیوندی راهبردی و بنیادین وجود دارد. توسعه گردشگری پایدار و طبیعت‌محور، از اولویت‌های مشترک ماست؛ چراکه بی‌توجهی به محیط زیست در فرآیند گردشگری، نه‌تنها به منابع طبیعی آسیب می‌زند بلکه به فرسایش تدریجی سرمایه‌های تمدنی ما نیز منجر می‌شود.
او در ادامه با اشاره به بحران فرونشست زمین به‌عنوان یکی از تهدیدات نوظهور برای بناهای تاریخی کشور، گفت: هرچند مسئولیت مستقیم پدیده فرونشست با نهادهای دیگری است اما ما نیز به‌دلیل تبعات آن بر آثار تاریخی نگران هستیم. بر همین اساس، پیشنهاد داده‌ایم در طرح‌های آمایش سرزمین و جانمایی پروژه‌ها، ملاحظات حفاظتی از مواریث تاریخی به‌صورت ویژه لحاظ شود.
انصاری با اشاره به نارسایی‌های موجود در برخی مناطق گردشگرپذیر کشور اظهار کرد: در برخی از مقاصد همچون جزیره هرمز، گردشگری بدون پیوست محیط‌زیستی، منجر به آسیب جدی به اکوسیستم محلی شده است. این وضعیت هشداری است که نشان می‌دهد بدون الگوی گردشگری پایدار، توسعه، به ضد خود تبدیل خواهد شد.
او تأکید کرد: مردم، گردشگران و فعالان حوزه سفر باید در کنار محیط‌بانان بایستند. حفاظت از طبیعت، صرفاً وظیفه یک سازمان نیست بلکه یک وظیفه ملی و فرهنگی است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست همچنین به اهمیت صنایع دستی در منظومه توسعه پایدار اشاره کرد و افزود: صنایع دستی، صنعتی بومی، سبز، غیرآلاینده و همسو با محیط‌زیست است. این ظرفیت ارزشمند، هم در خلق اشتغال محلی نقش‌آفرین است و هم در حفاظت از میراث طبیعی. ما علاقه‌مندیم از این هنرصنعت حمایت کنیم و آن را جزئی از برنامه‌های توسعه گردشگری سبز بدانیم.
او با اشاره به تنوع زیستی و جغرافیایی ایران، ظرفیت‌های طبیعی را یکی از مهم‌ترین ارکان گردشگری دانست و گفت: تالاب‌ها، جنگل‌ها، کوهستان‌ها و عرصه‌های بکر طبیعت ایران، قابلیت آن را دارند که به‌عنوان مقاصد گردشگری پایدار معرفی شوند. سازمان حفاظت محیط‌زیست آمادگی دارد با وزارت میراث فرهنگی، در قالب یک تفاهم‌نامه جامع، الگوی توسعه گردشگری سبز را تدوین و اجرا کند.
محمدجواد حق‌شناس نیز در این نشست با تأکید بر اینکه میراث طبیعی هر کشور «بانک ژنتیکی»، «شاخصه اکولوژیک» و «بازتاب تنوع اقلیمی» آن سرزمین است، گفت: حفاظت از میراث طبیعی، بخش جدایی‌ناپذیر از صیانت از هویت فرهنگی و تمدنی کشورها به‌شمار می‌رود و تداوم زیست‌پذیری اکوسیستم انسانی در گرو صیانت از آن است.
او با یادآوری ثبت جهانی کویر لوت، جنگل‌های هیرکانی و غارهای خرم‌آباد، افزود: این دستاوردها حاصل همکاری دو نهاد تخصصی محیط زیست و میراث فرهنگی است و فعال‌سازی دوباره کارگروه میراث طبیعی می‌تواند مسیر این تعامل را راهبری کند.
او با اشاره به میراث‌های طبیعی برجسته‌ای چون دماوند، خلیج فارس، زاینده‌رود، دریاچه ارومیه، تالاب‌ها، جنگل‌ها و جزایر ایرانی، خواستار ایجاد ظرفیت‌های نوین در قالب برنامه‌های مشترک و بین‌بخشی برای حفاظت از میراث طبیعی ملی شد.
حمید ظهرابی، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست نیز با ارائه گزارشی از وضعیت مناطق تحت حفاظت، گفت: ایران با دارا بودن ۳۲۷ منطقه در قالب پارک ملی، اثر طبیعی ملی، منطقه حفاظت‌شده و پناهگاه حیات‌وحش، جزو کشورهای پیشرو در حفاظت از زیست‌بوم‌ها محسوب می‌شود.
او افزود: طبیعت‌گردی یکی از سریع‌ترین شاخه‌های در حال رشد گردشگری جهانی است که متأسفانه در کشور ما هنوز به ظرفیت کامل خود نرسیده است. ما آماده‌ایم با اولویت‌بخشی به جوامع محلی، زمینه مشارکت مردم و بخش خصوصی را در این حوزه فراهم کنیم.
ظهرابی با تأکید بر بازنگری در مصوبه «کمیته ملی طبیعت‌گردی» مصوب سال ۱۳۸۴ و ضرورت فعال‌سازی دوباره آن، اظهار کرد: اگر بهره‌برداری از میراث طبیعی با مشارکت مردم انجام شود، حفاظت از آن پایدار خواهد شد.
محمدابراهیم زارع، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، نیز با اشاره به پیوند پژوهش‌های محیط زیستی با برنامه‌های این پژوهشگاه، گفت: محور اساسی تحقیقات ما، حمایت علمی از میراث طبیعی است و پروژه‌هایی مشترک درباره جنگل‌های هیرکانی، خلیج فارس، دریای خزر و دیگر زیست‌بوم‌ها در حال اجراست.
فریدون عموزاده خلیلی، نویسنده و فعال فرهنگی نیز با تأکید بر لزوم آشنایی نسل آینده با مفاهیم میراث فرهنگی و محیط زیست، گفت: آموزش زیربنای ماندگاری مفاهیم فرهنگی و زیست‌محیطی است و باید از کودکی نهادینه شود.
فیاض زاهد، استاد دانشگاه با اشاره به تولید زباله در حوزه گردشگری، گفت: سفر سبز نیازمند فرهنگ‌سازی و آموزش فراگیر است. در موضوعاتی چون حفاظت از تالاب‌ها، کشورهایی مانند ژاپن آمادگی دارند در چارچوب همکاری‌های بین‌المللی محیط زیستی از فرایند احیای تالاب انزلی حمایت کنند.
پیروز حناچی، شهردار اسبق تهران و عضو شورای راهبردی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز با اشاره به لزوم ثبت آثار طبیعی جدید، گفت: تقویت همکاری نهادهای مسئول در محیط زیست و میراث فرهنگی، نقش مهمی در اجتماعی‌سازی این مفاهیم دارد و باید با ابزارهای نوین، مردم را در این فرایند مشارکت داد.
غلامرضا ظریفیان، استاد دانشگاه با اشاره به ظرفیت‌های عظیم طبیعی ایران، گفت: این سرزمین به دلیل وسعت و تنوع اقلیمی، نیازمند حکمرانی محیطی یکپارچه، خردمند و مشارکت‌محور است.
ولی تیموری، مدیرکل آموزش گردشگری نیز با اشاره به ضرورت تقویت گردشگری طبیعت‌محور گفت: این نوع گردشگری با وجود ظرفیت بالا در اشتغال‌زایی و توسعه پایدار، نیازمند بازآفرینی سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی هدفمند است.