میانکاله شهر پرندگان است و بهشت آبزیان. شمال که رفته‌اید؟ لابد می‌دانید که هیچ نقطه‌ای از این خطه نیست که آدمی در آن دست نبرده باشد. اما این ناحیه به دلیل دوری از دست آدم بکر مانده و زیست‌گاهی است که طبیعت می‌تواند دمی در آن بیاساید.
مشخصات کلی میانکاله
میانکاله شبه جزیره‌ای است در دریای خزر که فقط ۴۵ کیلومتر با بهشهر فاصله دارد. این منطقه حفاظت شده دقیقا در قسمت جنوب شرقی دریای مازندران واقع شده و بیشتر از ۶۸ هزار هکتار (کمی کمتر از دشت لار) مساحت دارد.
میانکاله در سال ۴۸ به عنوان منطقه حفاظت شده و در سال ۵۴ به عنوان تالاب بین‌المللی معرفی شده. در سال ۵۵ هم در ذخیره‌گاه زیست کره یونسکو ثبت شده است.
متوسط بارندگی منطقه ۷۰۰ میلیمتر در سال و دمای متوسط آن هم ۱۷ درجه است. آب تالاب میانکاله شور است و از رودخانه‌های قره سو و چند رودخانه فصلی تامین می‌شود.
دیدنی‌های میانکاله
میانکاله فقط زائده‌ای ۶۰ کیلومتری از خشکی نیست. جایی است که اگر بخواهید همه چیزش را ببینید شاید ۲ تا ۳ روز باید زمان بگذارید. میانکله را ساخته‌اند برای حیات وحش. جایی است که پر است از شنزارهای ساحلی، اراضی باتلاقی، آبگیرها، مرداب جنگلی با پوشش درختچه‌های گز، جنگل انارستان، بوته‌های تمشک و زمین‌های پست و گره افتاده.
نکته: یادمان نرود که این طبیعت جزئی از کشورمان است. متعلق به ماست و باید به هر طریق از آن محافظت کنیم.
پرنده‌نگری در میانکاله
میانکاله سرزمین آسمان است. اصلا میانکاله برای همین پرندگانش بین مردم مشهور است. بیش از ۲۰۰ گونه پرنده مهاجر و بومی که اغلب آن‌ها مهاجرند. به دلیل تعداد زیاد پرندگان (نزدیک به ۵۰۰ هزار قطعه) در این ناحیه، میانکاله تبدیل شده به رصدگاه پرندگان. کافیست یک دوربین دوچشمی بردارید و مدت‌ها غرق در رقص پرندگان در آسمان شوید.
پرندگان میانکاله قشلاقشان را اینجا می‌گذرانند. از سیبری می‌آیند و پاییز و زمستان را در شمال کشور اتراق می‌کنند. برای این که پرندگان را ببینید از آن درختان انار و تمشک‌های شیرین دل بکنید و سعی کنید خودتان را برسانید به تالاب. اینجا چکمه‌هایتان را بپوشید و از نی‌زار رد شوید تا برسید به زمینی باتلاقی. کم کم حس می‌کنید که دارید در زمین فرو می‌روید. نگران نباشید اینجا چندان عمق ندارد. آنقدر در تالاب جلو بروید تا برسید به آب.
اینجا دیگر سرزمین پرندگان است. پرندگان هستند که حکمرانی می‌کنند. هر طرف را که سر بچرخانید گونه‌ای پرنده می‌بینید. از فلامینگو بگیرید تا اردک و آپچلیک و انواع غاز.
همه جا گفته‌اند که بروید میانکاله و پرنده ببینید. اما در اینجا به شما می‌گوییم که پرنده‌های میانکاله فقط بخشی از طبیعتی است که انتظارتان را می‌کشد.
انار ترش میانکاله
میانکاله سرزمین انار ترش است. پوشش ۱۰۰ کیلومتر مربعی از درختان اناری که نه توسط انسان کاشته شده‌اند بلکه هدیه طبیعت هستند. البته به دلیل خاک شور منطقه، انار میانکاله شیرینیش مانند انار ساوه یا مِی خوش شیراز نیست. اما ترشی آن طوری است که ربش طعم خوبی به فسنجانتان می‌دهد.
وارد میانکاله که می‌شوید دو طرفتان پر است از درختان انار و بوته‌های تمشک. در زمستان چیزی از انار به شما نخواهد رسید. اما اگر مهر بروید مطمئنا ترشی انار لب و لوچه‌تان را به اندازه کافی جمع می‌کند.
به غیر از انار ترش و تمشک شیرین، ۱۷۹ گونه گیاهی در این منطقه ثبت شده است. گیاهانی مثل: ازگیل، تنگرس، سیاه تل، ولیک، سپیدار، گز، داغداغان، اوجا، دم اسب، علف هفت بند، علف شور، جگن و نی.
اسب میانکاله
میانکاله همچنین سرزمین اسب سرخ مو است. این اسب‌های نیمه وحشی حدود ۱۵۰ سال پیش توسط روس‌ها به منطقه آورده شدند.
ساحل، کویر و آفرود
به کوچکی میانکاله در نقشه نگاه نکنید. سرزمینی است که ۶۸۰ کیلومتر مربع مساحت دارد. همه‌اش که آب و پرنده نیست. جاهایی دارد که اگر شبانه شما را به آنجا ببرند، صبح با دوستتان تماس می‌گیرید و می‌گویید شما را برده‌اند کویر.
ساحل میانکاله با بقیه سواحل شمال متفاوت است. تمیز است چرا که از دست ما آدمیان در امان مانده. یک کشتی به گل نشسته به نام پژواک هم دارد. نمونه شمالی کشتی یونانی جزیره کیش.
در ساحل میانکاله دیگر نیازی به ابزار و لوازم ندارید. حقیقتا اگر به دنبال یک ساحل بکر و تمیز هستید و دلتان می‌خواهد بدانید ساحل شمال بدون زباله چه شکلی می‌شود، میانکاله را از دست ندهید.
رفتن به این ساحل کار سختی نیست و مسیر سر راستی دارد. کافیست ماشین را بیندازید داخل جاده خاکی و از در محیط بانی تا شمال منطقه برانید. قبل از این که به ساحل برسید تپه‌های شنی است که جان می‌دهد برای آفرود.
این تپه‌های شنی توسط خطی از درختان به عرض ۱۰۰ متر از ساحل جدا شده‌اند. در حاشیه جنوبی ساحل یک جاده نسبتا سنگلاخی وجود دارد که شما را به سمت شرق و کلبه‌های ماهیگیران می‌برد. در همین ساحل می‌توانید کشتی به گل نشسته پژواک را ببینید که در حال پوسیدن است.
تذکر: ساحل میانکاله از آن جاهایی است که هنوز تمیزی و صفای خودش را دارد. پس آن بطری آبتان را با خود حمل کنید و اگر زباله‌ای دیدید در برابر این همه زیبایی خم شوید و آن را بردارید.
مناظر طبیعی
اگر موقع طلوع میانکاله باشید، احتمالا فکر کنید که دارید رویا می‌بینید. منظره‌ای مه آلود و پر شده از صدای پرندگان. بوته‌های اطرافتان پر است از جاندارانی که چندان با مزاحمت‌های آدمی آشنا نیستند. ممکن است گاهی دسته‌ای از قرقاول را بترسانید یا کنجکاوی چند روباه و شغال را برانگیزانید.
مجوز ورود به میانکاله
برای بازدید از میانکاله نیاز به مجوز دارید. البته اگر با تورهای گردشگری از اینجا بازدید می‌کنید، آژانس مربوطه کارهای مربوط به مجوز را می‌کند. اما اگر به صورت شخصی می‌روید حتما به مجوز نیاز دارید. گرفتن مجوز کار سختی نیست. باید در ساعت اداری به سازمان حفاظت از محیط زیست بهشهر یا مازندران مراجعه کنید.
شماره تماس روابط عمومی محیط زیست بهشهر:
۰۱۱-۳۴۵۲۶۴۱۴
شماره تماس روابط عمومی محیط زیست مازندران:
۵ – ۳۳۳۵۸۸۱۳ – ۰۱۱
اقامت در میانکاله
حقیقت این است که میانکاله بدون اقامتگاه و هتل است. بهتر است برای اقامت در یکی از شهرهای اطراف مثلا ساری یا گرگان هتل رزرو یا شب را در سوئیت اجاره‌ای سر کنید.
بهترین زمان سفر و بازدید از میانکاله
برای بازدید از میانکاله باید هدف خود را مشخص کنید. اگر هدف شما دیدن پرنده‌های میانکاله است بهترین زمان، زمستان است. چرا که اینجا پناهگاه پرندگان در فصل سرد سرزمین‌های سیبری است. ضمنا اگر نمی‌توانید از فکر تمشک‌های شیرین بیرون بیایید، بهترین زمان سفر به میانکاله همین زمستان است.
اما اگر انار دوست دارید آن هم انار ترش، بهتر است اواسط مهر را برای بازدید از میانکاله انتخاب کنید.
حالا چگونه به میانکاله برویم
برای رفتن به میانکاله از هر جای ایران هستید خود را به ساری برسانید. از ساری بر طبق نقشه هر مسیری که راحت‌ترید را انتخاب کنید. با این حال دو مسیر زیر پیشنهاد می‌شود.
- می‌توانید از مسیر نکا، بهشهر، بندر امیرآباد و میانکاله بروید. (مسیر اول)
- می‌توانید مسیر سورک (جاده فرودگاه ساری)، دشت ناز، گوهرباران، بندرامیر آباد و میانکاله را انتخاب کنید. (مسیر دوم)
خوبی مسیر دوم این است که می‌توانید سر راه از مزارع زیبای شمال، پارک دشت ناز و تالاب زاغمرز هم بازدید کنید.
برای رفتن از تهران به میانکاله باید از جاده فیروزکوه خود را به ساری برسانید باقی مسیر مانند بالاست.
لطفا به وقت طبیعت‌گردی، حتما نکات زیر را رعایت کنید:
- حتما کیسه‌‌های زباله بزرگ به همراه داشته باشید و به معنی واقعی، نه چیزی از طبیعت بردارید و نه چیزی در آن برجای بگذارید. اگر همه‌ی مردم بخواهند چنین کاری بکنند از طبیعت چیزی باقی نمی‌ماند. (همان‌طور که خیلی مکان‌ها تا الان تخریب شده‌اند.)
- زباله‌هایی مثل پوست میوه، پوست تخمه و زباله‌های تجزیه‌پذیر دیگر، همچنان زباله هستند و نباید در طبیعت جا گذاشته شوند. تصور کنید تعداد زیادی گردشگر زباله‌های ارگانیک خود را در طبیعت رها کنند. طبیعت در کوتاه مدت ظرفیت بازیافت این همه زباله‌ی ارگانیک را ندارد.
- لطفا در طبیعت سکوت را رعایت کنید و آرامش مکان طبیعی را با بلند کردن صدای موسیقی و برگزاری جشن و میهمانی به هم نزنید. این احترام به اکوسیستم و البته گردشگران دیگری است که برای لذت بردن از سکوت به طبیعت سفر کرده‌اند.
- لطفا در گروه‌های خیلی بزرگ سفر نکنید. برای رفتن به طبیعت یک گروه دوستی در دو یا سه ماشین کافیست، ورود یکباره‌ی جمعیت بزرگ به مکان طبیعی سرعت تخریب را بیشتر می‌کند.
- لطفا به هنگام کمپ زدن و اطراق شبانه در طبیعت، آرامش محل را با نورهای قوی و موسیقی بلند برهم نزنید. روشنایی کمپ و سر و صدا را حداقل نگه دارید و به طبیعت و به دیگر گردشگران احترام بگذارید.
- لطفا تا جایی که ممکن است در طبیعت آتش روشن نکنید. اگر این کار را کردید، کنترل شده، کوچک و با مصرف حداقل مقدار هیزم باشد. حتما به هنگام ترک کردن کمپ، با آب کافی از خاموش شدن کامل آتش اطمینان حاصل کنید.
- لطفا هرجا مرتع سرسبز و زیبایی دیدید با ماشین از وسط آن رد نشوید. اساسا لازم نیست همیشه چشم‌اندازهای زیبا را پیاده یا با ماشین فتح کنیم! خیلی اوقات از دور تماشا کردن و عکس گرفتن لذت بیشتری دارد.
- لطفا به خصوص وقتی جاده شلوغ است، درست رانندگی کنید. لازم نیست همیشه تخت گاز برانیم، لازم نیست دائما در تلاش برای سبقت گرفتن از ماشین جلویی باشیم و لازم نیست هرسال اثبات کنیم که بعد از رانندگان تانزانیا، لیبی، مالاوی و جمهوری دموکراتیک کنگو، بدترین رانندگان جهان هستیم! (اصلاح این یکی که دیگر دست خودمان است…) تهیه:مهرداد افسری