روز دختر، فرصت مناسبی است تا با دخترانی ایرانی آشنا شویم که کلیشه‌های مختلف جنسیتی و اجتماعی و کلا نگاه معمول مردم را نسبت به توانایی و استعدادهای دختران تغییر دادند.
به گزارش هفت‌گرد، این دختران ایرانی، البته که برای کشف و شکوفایی استعدادهای خود، باید از مسیرهای سخت و پردست‌اندازی می‌گذشتند؛ اما گذشتند و ثابت کردند که می‌توان با هر جنسیتی، فراتر از کلیشه‌ها و امکانات موجود اندیشید و پیش رفت. به همین مناسبت با هفت دختر برجسته ایرانی در فن‌آوری، که در جهان درخشیده‌اند، آشنا می‌شویم.
۱. مریم میرزاخانی
سال ۱۳۵۶ شاهد تولد یکی از ستارههای فراموش‌نشدنی سپهر ریاضیات ایران بود. مریم میرزاخانی اولین دانشآموز دختری بود که با دریافت مدال طلای کشوری به تیم ملی المپیاد ریاضی راه یافت. او جواب اعتماد مربیانش را با دو طلای پیاپی جهانی داد. میرزاخانی پس از پایان تحصیلات ریاضی در دانشگاه شریف، برای ادامه تحصیل در مقطع دکترا راهی آمریکا شد و تحت نظر کورتیس مک‌مولن، از برندگان مدال فیلدز مدرک phd را دریافت کرد. او در سال ۲۰۱۴ به خاطر تحقیق در زمینه «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آنها» به‌عنوان اولین زن برنده جایزه فیلدز، همسطح نوبل ریاضی شود. اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی جهان برای بزرگداشت یاد میرزاخانی روز تولد او (۲۲ اردیبهشت) را به‌عنوان «روز جهانی زن در ریاضیات» نامگذاری کرده است.
۲. پردیس ثابتی
ثابتی سال ۱۳۵۴ در تهران به دنیا آمد و سه سال بعد همراه خانواده راهی آمریکا شد. او لیسانس خود را در رشته زیست‌شناسی از MIT دریافت کرد. وی در سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۶ به ترتیب دو دکترای مختلف را در رشته‌های ژنتیک و پزشکی از دانشگاه‌های معتبر آکسفورد و هاروارد با درجه ممتاز دریافت کرد. وی سومین زنی است که در تاریخ هاروارد به این افتخار نائل می‌شود.
ثابتی در دوران تحصیل و پس از آن تحقیقات بسیاری را انجام داده که شامل الگوریتم تعیین اثرات ژنتیک بر تکامل بیماری و رویکرد آماری اطلاعاتی تعیین بخش‌های در معرض انتخاب طبیعی می‌شود.ثابتی به‌عنوان استاد مرکز زیست شناسی تکاملی هاروارد مشغول فعالیت است و سرپرستی گروه خوانش ژنوم انسان و تعیین کروموزوم‌های ابولا را برعهده دارد.
CNN در ۲۰۰۷ از او به عنوان یکی از هشت نابغه‌ای نام برد که زندگی بشر را متحول می‌سازند. او همچنین به‌عنوان یکی از ۱۰۰ زن نابغه جهان انتخاب شده و از بنیاد گیتس نیز ۲ میلیون دلار کمک هزینه تحقیقاتی دریافت کرده است.
3. ترانه رضوی
این پزشک ایرانی از معدود دخترانی است که گوگل سلامت کارکنانش را به‌دست آنها سپرده است. وی فارغ‌التحصیل پزشکی از دانشگاه‌های معتبر استانفورد و جرج واشنگتن است و در ابتدای شروع فعالیت در مانتن ویو مطبش تنها یک کمد بوده است. به گفته دکتر رضوی کارکنان گوگل آنقدر دقیق هستند که به آسانی زیر بار تشخیص یا تجویز پزشک نمی‌روند و باید آنها را با ارائه سند و حتی مقالات معتبر قانع کرد.
در حالی‌که سالانه یک میلیون رزومه برای گوگل ارسال می شود، از رضوی برای کار در این شرکت دعوت شده است.
4. فریناز کوشانفر
فریناز سال ۱۳۵۵ در تهران به دنیا آمد. پدر او پزشک و پدربزرگش یک ارتشی بود که برای ماری کوری احترام زیادی قائل بودند و به همین خاطر دختر خود را تشویق کردند به سراغ تحصیل در علوم جدید برود. این محقق برجسته دوران دبیرستان و کارشناسی برق را در دبیرستان معتبر فرزانگان و دانشگاه شریف طی کرده و سپس برای ادامه تحصیل راهی ایالات متحده شد.
او رشته برق و کامپیوتر دانشگاه UCLA را برای مقطع کارشناسی ارشد انتخاب کرد. کوشانفر سپس برای دریافت دکترا راهی دانشگاه برکلی، از بهترین مراکز آموزشی آمریکا شد و به‌خاطر پاس کردن تعداد زیادی از واحدهای آمار و احتمال همزمان فوق لیسانس این رشته را هم اخذ کرد. وی هم اکنون مشغول تدریس در دانشگاه کالیفرنیا سن دیگو است.
از افتخارات و جوایز فریناز کوشانفر باید به جایزه مخترع جوان سال دانشگاه MIT در ۲۰۰۸ اشاره کرد که به‌خاطر طراحی نوعی از میکروتراشه ها به وی اهدا شد. او همچنین در سال ۲۰۱۱ به عنوان یکی از نخبگان علوم جدید و مهندسی از دست اوباما جایزه گرفت. نشریه تکنولوژی ریویو هم او را به عنوان یکی از ۳۵ مخترع برتر جوان دنیا برگزیده است.
5. مونا جراحی
جراحی تنها دختر ایرانی است که نشان «استعداد برتر حرفه‌ای جوان سال» را در میان ۱۰۲ نامزد از باراک اوباما دریافت کرده است. او در سال ۱۳۵۵ در تهران به دنیا آمد و پس از اخذ لیسانس برق در دانشگاه صنعتی شریف، برای تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا راهی دانشگاه استنفورد شد. جراحی مقطع پسادکترا و تحقیقات کاربردی خود را هم در همین مرکز صورت داد.
پروفسور مونا جراحی یکی از تاثیرگذارترین دانشمندان و محققان ارشد دانشکده علوم کامپیوتر و آزمایشگاه الکترونیک تراهرتز دانشگاه میشیگان است. فن‌آوری تراهرتز بخشی از طیف الکترومغناطیس است که بین فرکانس امواج نور و فرکانس امواج رادیویی قرار می گیرد. این فن‌آوری در زمینه های پزشکی، دارویی و ماشین آلات کاربرد فراوانی دارد و دریافت جایزه استعداد برتر هم مدیون همین موفقیت‌ها بود.
از دیگر افتخارات وی می توان به جایزه پیشگامان مهندسی از آکادمی ملی بنیاد مهندسی «گرِینجر»، جایزه پیشرفت شغلی زودهنگام از بنیاد ملی علوم و جایزه محققین جوان از دفتر تحقیقات نظامی آژانس پروژه‌های دفاعی پیشرفته اشاره نمود.
6. آزاده تبازاده
وی کاشف ارتباط بین افزایش گاز دی‌اکسید کربن ناشی از محصولات مصرفی صنعتی و فرسایش لایه اوزون است. تبازاده در سال ۱۳۴۶ در ایران متولد شد و پس از وقوع جنگ ایران و عراق همراه خانواده به آمریکا مهاجرت کرد. او در سال ۱۹۸۸ و در حالی که تنها ۲۱ سال داشت به‌عنوان معاون پژوهشی گروه شیمی دانشگاه کالیفرنیا انتخاب شد و در ۱۹۹۹ هم بالاترین نشان افتخار اعطا شده توسط دولت ایالات متحده به دانشمندان و مهندسان به نام «جایزه ریاست جمهوری» را دریافت کرد.
او مدرک دکترای خود را در رشته شیمی از دانشگاه UCLA دریافت کرد و سپس به‌عنوان محقق ارشد به مرکز تحقیقات ایمز ناسا پیوست. این مرکز از سال ۱۹۳۹ تا کنون در زمینه‌های مختلف علوم فضایی فعالیت‌های گسترده‌ای داشته و نقش مهمی در بسیاری از ماموریت‌های ناسا ایفا می‌کند.
دکتر تبازاده سابقه تدریس در دانشگاه کالیفرنیا سن دیگو را دارد و تا کنون بیش از ۶۰ مقاله در زمینه های مختلف چاپ کرده است. وی جوایز بسیاری را از سازمان های دولتی و علمی از آن خود کرده که شامل اتحادیه ژئوفیزیک آمریکا، انجمن هواشناسی آمریکا، ناسا، دفتر علم و فناوری کاخ سفید و انتخاب شدن به عنوان یکی از ۱۰ استعداد برتر آمریکا در سال ۲۰۰۲ است.
7. رکسانا ورزا
رکسانا در خانواده‌ای تحصیل کرده به دنیا آمد که در سال ۱۹۷۹ از ایران مهاجرت کرده بودند. پدرش فارغ التحصیل دانشگاه معتبر «استنفورد» و مادرش معلم زبان بود که علاقه وافری هم به علم و دانش داشتند. او در سال ۱۹۸۵ در کالیفرنیای آمریکا به دنیا آمد که امروزه به لطف سیلیکون ولی به مهد فن‌آوری دنیا تبدیل شده است.
رکسانا ورزا در حالی که سی و چند سال بیشتر ندارد، مدیر بزرگترین پردیس استارتاپی جهان به نام «استیشن اف»، عضو «شورای نوآوری اتحادیه اروپا» (EIC) و از اعضای هیات مدیره قدیمی‌ترین خبرگزاری جهان به نام AFP است.
تهیه: مریم بیات