فستیوال موسیقی در ایران

به گزارش هفت‌گرد، برگزاری فستیوال‌های موسیقی یکی از رویدادهای رایج در دنیا به شمار می‌رود؛ جشنواره‌هایی که با حضور مردم و هنرمندان سرشناس فرصتی برای گذراندن یک تجربه موسیقایی هیجان‌انگیز هستند. حالا این فستیوال‌ها گاه ممکن است، مختص به یک ژانر به خصوص موسیقی باشند و گاه انواع مختلف موسیقی را در بر بگیرند.

برای این فستیوال‌ها که عمدتا بر پایه تفریح و سرگرمی برگزار می‌شوند، فضای باز و محوطه‌های گسترده در نظر گرفته می‌شود و این‌گونه فرصتی برای شادی و تفریح مردم فراهم می‌شود و مخاطبان می‌توانند در این بستر از کنسرت گروه موسیقی یا هنرمند محبوب خود لذت ببرند؛ اما تفاوت این فستیوال‌ها با آنچه که در ایران برگزار می‌شود این است که عمده مردم از این دست رویدادها سهمی ندارند و برای حضور در تمام بخش‌های آن باید حتما بلیت بخرند.

به طور کلی در جشنواره‌های موسیقی ایران که شاید مهم‌ترین آنها موسیقی نواحی و موسیقی فجر باشند، مردم حضور چندانی ندارند؛ چرا که هزینه‌های حضور در این رویدادها بالاست و از طرفی چهره‌های مشهور در این جشنواره‌ها حضور ندارند.

در حقیقت اگر قرار بر برگزاری یک جشنواره باشد، باید پیش از هر چیزی یک فضا و بستر مناسب برای آن در نظر گرفته شود، فضایی که شامل امکانات مختلف باشد و در بهترین نحو فرصت تفریح و شادی را برای مخاطبان فراهم کند؛ نه اینکه صرفا مردم به یک کنسرت بروند! که اگر بخواهند به کنسرت بروند سایر شب‌های سال هم می‌توانند بروند. در حقیقت فستیوال موسیقی باید حال و هوای فستیوال موسیقی را داشته باشد.

حال اگر مثلا همین جشنواره موسیقی نواحی فضای مشخصی برای برگزاری داشت، امکانات اقامتی و رفاهی مختلفی برای مخاطبان در نظر می‌گرفت، پخش زنده در تلویزیون وجود داشت؛ می‌شد در عین رعایت شئونات دینی، فستیوالی برگزار کرد که واقعا فستیوال است.

اصلا فستیوال موسیقی چیست؟

جشنواره‌های موسیقی بیشتر همزمان با تابستان برگزار می‌شوند و مردم را از هر طبقه‌ای دور هم جمع می‌کنند تا قدرت موسیقی را جشن بگیرند. این گردهمایی‌ها به پدیده‌های فرهنگی فراتر از مرزها تبدیل شده‌اند و فضاهای جدیدی برای بیان هنری، اجتماع‌سازی و حتی گردشگری ایجاد می‌کنند. از Coachella تا  Lollapalooza، جشنواره‌ها توجه میلیون‌ها نفر را به خود جلب کرده‌اند و تاثیر آنها حتی در سال‌های آینده افزایش خواهد یافت.

چه کسانی فستیوال‌های موسیقی را برگزار می‌کنند؟

برگزاری فستیوال‌های موسیقی در ایران بر عهده‌ دولت‌ها است و اگر جشنواره‌های خصوصی هم برگزار می‌شوند، چندان محبوب نیستند و کمتر کسی از بین مردم عادی حتی تا به حال یک بار نام آنها را شنیده‌اند؛ اما در کشورهایی که فستیوال‌های مهم موسیقی را برگزار می‌کنند، این اتفاق در اکثر موارد توسط بخش خصوصی صورت می‌گیرد و شرکت‌های سرگرمی بزرگی مانند Insomniac و Live Nation، که جشنواره‌های بزرگ و بین‌المللی شناخته‌شده‌ای از همه نوع ایجاد می‌کنند، این فستیوال‌ها را ممکن می‌کنند. همچنین شرکت‌های تبلیغاتی و سرگرمی کوچک‌تری وجود دارند که رویدادهای کوچک‌تری مانند Excision  را برگزار می‌کنند.

همانطور که پیشتر اشاره شد، برگزاری یک فستیوال درست و حسابی به یک فضای مشخص و مختص به خود نیاز دارد، به همین جهت در برگزاری فستیوال‌های مهم دنیا صدها نفر از کلیه مهارت‌ها از گروه‌های صحنه و تیم‌های تولید گرفته تا فروشندگان مواد غذایی، نگهبانی و پزشکان حضور پیدا می‌کنند. درحقیقت یک دهکده کامل و یک مکان پر از حامیان لازم است تا همه چیز به خوبی پیش برود.

پیش از هر چیزی برگزاری یک فستیوال توسط برگزارکنندگان آن ممکن می‌شود؛ تیمی که شامل مدیر اجرایی، مدیر تولید، استعدادیاب‌ها، رابط هنرمندان، مدیر گیشه، هماهنگ‌کننده کارکنان، هماهنگ‌کننده نیروهای داوطلب می‌شود. همچنین در وحله دیگر سایر تیم را خدمه صحنه، بلیت فروشی، خدمات مهمان، کالا، فروشندگان، خدمات کارکنان، پزشکی، امنیت، رسانه، میزبان‌ها و صحنه اجرا تشکیل می‌دهند.

جشنواره‌های ترکیبی یا محدود به یک ژانر؟

همانطور که اشاره شد در ایران رویدادهایی که تحت عنوان فستیوال برگزار می‌شوند، شباهت چندانی به یک فستیوال ندارند، به همین جهت اگر بخواهیم به نکاتی که بهبود کیفیت یک جشنواره اشاره کنیم، می‌توانیم پیش از هر چیزی به بحث ترکیب‌بندی ژانر در یک جشنواره بپردازیم.

گفته می‌شود که تمرکز روی یک ژانر خاص موسیقی راهی عالی برای برگزار کردن یک جشنواره جدید است و بلافاصله تعداد رقبای بالقوه را کاهش می دهد؛ زیرا اکثر جشنواره‌ها ژانرهای ترکیبی را ارائه می‌دهند. با این حال، تخصص در یک ژانر می‌تواند حجم مخاطبان بالقوه را محدود کند. اگر برگزارکنندگان واقعاً بخواهند مسیر ژانرهای ترکیبی را طی کنند، باید هزینه‌های زیادی برای ایجاد یک ترکیب عالی با سرفصل‌های معروف اختصاص دهند.

بهترین مکان برای برگزاری جشنواره کجاست؟

نکته دوم، بحث مکان برگزاری یک جشنواره است. در ایران سال‌ها است که جشنواره موسیقی فجر برگزار می‌شود اما این رویداد هنوز حتی یک سالن مختص به خود هم ندارد؛ چه برسد به اینکه یک محوطه بزرگ و مطابق با استاندارهای جهانی برای آن در نظر گرفته شود و سال‌ها است که چند سالن پراکنده در تهران برای برگزاری کنسرت‌های این رویداد فشرده در نظر گرفته می‌شود و صرفا هر شب چند کنسرت برگزار می‌شود؛ کنسرت‌هایی که عمدتا مخاطبان چندانی هم ندارند و فضای آنها حتی شبیه به یک کنسرت‌ هم نیست؛ چه برسد به فستیوال موسیقی.

اگرچه که موقعیت مکانی برای مخاطبان جشنواره مهم است و جایی را ترجیح می‌دهند که دسترسی به آن نسبتاً آسان باشد. حتی یک مکان دورافتاده می‌تواند زیرساخت حمل و نقل خوبی داشته باشد. درحقیقت مهم است که آن مکان حتی اگر خارج شهر است، از طریق قطار و اتوبوس به طور منظم به مناطق شهری اصلی متصل شود. یک مکان زیبا و دیدنی که دسترسی به آن دشوار است، می‌تواند تماشاگران جشنواره را از بین ببرد.

بازاریابی و برندسازی

اگر برگزارکنندگان بتوانند محتوای جشنواره‌ را به گونه‌ای طراحی کنند که شامل چیدمان‌های هنری تعاملی، استیج‌های همه‌جانبه، ارائه‌ غذاهای منحصربه‌فرد باشد، رویداد می‌تواند به یک تجربه تبدیل شود تا فقط یک کنسرت موسیقی! کمپین‌های بازاریابی باید از همه کانال‌های موجود به نوعی برای پیام‌رسانی استفاده کنند که نشان‌دهنده نام تجاری، تاریخ، مکان و پیشنهادهای محدود زمانی برای خرید بلیت باشد.

خدمات مشتری

در برگزاری جشنواره‌های موسیقی در ایران تنها به سالن می‌روید، به پای کنسرت می‌نشینید و به خانه می‌روید. درصورتی که یک فستیوال همراه با تجربه چشیدن غذاهای مختلف در محل برگزاری، امکان خرید، کمپ کردن و … همراه است و خدمات متعددی به مخاطبان ارائه می‌شود.

به همین جهت گفته می‌شود که ارائه خدمات مشتری از اولین تماس با خریداران بالقوه بلیت شروع می‌شود و مستقیماً تا تجربیات در محل برگزاری فستیوال ادامه می‌یابد. تمام سوالات و رسیدگی‌ها باید به سرعت و با اطلاعات دقیق پاسخ داده شود.

فرآیند ورود سریع به محل برگزاری فستیوال، برخورد مودبانه فروشندگان بلیت، اطلاع‌رسانی و راهنمایی دقیق مخاطبان توسط راهنماهایی که حضور دارند کمک زیادی به برجسته کردن رویداد می‌کند. همچنین نظافت سرویس‌های بهداشتی، کیفیت صدای استیج‌ها، مناطق کمپینگ و دسترسی آسان به فروشنده‌ها به افزایش کیفیت تجربه مخاطبان کمک می‌کند.

انتخاب هنرمندان

یکی از دلایلی که حضور مردم در جشنواره فجر کاهش یافته است، به شکل حضور هنرمندان مشهور برمی‌گردد؛ درحقیقت اینگونه نیست که مردم اصلا هم به این جشنواره‌ها علاقه نداشته باشند اما شاید مهم‌ترین عامل جذب آنها هنرمند مورد علاقه‌شان باشد. به همین جهت جشنواره‌ها باید برای حضور هنرمندان محبوب تلاش کنند.

در نظر گرفتن شرایط اقتصادی

شاید بهتر باشد اکنون که جشنواره موسیقی فجر که توسط نهادهای دولتی برگزار می‌شود؛ از دریافت هزینه بلیت گران‌قیمت صرف نظر کند و یا درصد خیلی پایینی را از مردم دریافت کند.