نمک‌زاری به‌نام ارومیه؛ تخریب اقلیم و کشاورزی منطقه

درحالیکه وضعیت آبی ایران مرز بحران را رد کرده و ایران را در خشکسالی قرار داده است مسئولان در پی گسترش تولید کشاورزی و صادرات این محصولات هستند تا سود مالی را در گردش اقتصاد وارد کنند.

به گزارش هفت‌گرد، خشک شدن تالاب‌ها و نیز دریاچه ارومیه علاوه ‌بر اینکه اکوسیستم را مختل کرده و بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری را در معرض انقراض قرار داده، باعث شده تا ریزگردهایی تولید شود که زمین‌های کشاورزی را غیرقابل کشت کند.

نمک‌زار ایجاد شده از خشکی دریاچه ارومیه باعث شده تا نمک‌ها با گردش باد بر زمین‌های کشاورزی بنشیند و عملا کشاورزی را غیرممکن کند.

حوضه دریاچه به مساحت 52هزار کیلومتر مربع معادل 15/3 درصد از کل مساحت کشور را شامل می‌شود. بیش از پنج میلیون نفر در حاشیه این دریاچه ساکن هستند. پهنه وسیع دریاچه به تعدیل میکروکلیمای منطقه کمک کرده و آن‌را مناسب برای کشاورزی ساخته است.

میکروکلیما به معنای ریزاقلیم است. وجود پوشش گیاهی که با تبخیر و تعرق سبب کاهش دما می‌شود، فواره‌های آب در بوستان‌ها و … ، میکروکلیمای خاصی رابه وجود می‌آورد.

آب مورد نیاز دریاچه ارومیه از طریق 14 رودخانه دائمی تأمین می‌شود و برای حفظ تراز آبی دریاچه ارومیه سالیانه حداقل حدود 1/3 میلیارد مترمکعب آب موردنیاز خواهد بود. طی دو دهه گذشته، فعالیت‌های انسانی غیرپایدار فشارهای فزایندهای را بر منابع طبیعی حوضه دریاچه ارومیه اعمال کرده است. تشدید فعالیت‌های کشاورزی، توسعه منابع آبی، احداث پل میانگذر بر روی دریاچه ارومیه، افزایش میزان شوری به بیش از 300  گرم در لیتر به همراه دوره‌های خشکسالی اخیر باعث وخیم‌تر شدن اوضاع شده است. با توجه به اینکه جمعیت انسانی زیادی در محدوده پیرامون دریاچه ارومیه زندگی می‌کنند و معیشت سکونتگاه‌های استان‌های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی بیشتر بر کشاورزی و دامداری استوار است، در صورت خشک شدن کامل دریاچه و وقوع بحران‌های زیست‌محیطی و اکولوژیکی اقتصاد این منطقه با مشکلات بزرگی رو به رو خواهد شد.

در سال 1346 براساس مصوبه شماره يك شوراي عالي حفاظت محيط زيست كشور، دریاچه ارومیه (منطقه چی‌چست) براساس مصوبه شماره 63 همان شورا به‌عنوان منطقه حفاظت شده شناخته شد چرا که یکی از مهم‌ترین تالاب‌ها برای پرندگان مهاجر است. در محدوده اكولوژيكي درياچه اروميه بيش از 550 گونه گياهي، 27 گونه پستاندار، 212 نوع پرنده، 41 گونه خزنده، هفت نوع دوزيست و 26 نوع ماهي وجود دارد که با خشک شدن دریاچه بسیاری از این گونه‌ها در معرض انقراض و نابودی هستند.

اکبر کرامتی، رییس جهاد کشاورزی استان آذربایجان غربی با توجه به وضعیت آبی منطقه و همچنین دریاچه ارومیه درباره تولید محصولات کشاورزی هشدار داد. او اخیرا گفته است با توجه به مشکلات کم آبی مدیریت مصرف آب در کشاورزی از لحاظ کمک به احیای دریاچه ارومیه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

به دلیل کاهش بارش‌ها و کمبود آب و همچنین کاهش ذخایر آبی سدها امکان آبیاری کامل در بخش کشاورزی استان فراهم نیست. راندمان آب کشاورزی در ارومیه درحال حاضر 40 درصد است.

کشاورزی در استان آذربایجان غربی 36 درصد اشتغال این منطقه را در اختیار دارد. گردش مالی این بخش هم 90هزار میلیارد تومان است و بحران آبی بیکاری و کاهش گردش مالی به همراه خواهد داشت.