زبان هیچگاه مبنای ملیت نیست
لطفالله یارمحمدی که تا پیش از کوچ همیشگیاش بارها از دغدغههایش دربارۀ زبان فارسی و آموزش آن گفته و نوشته بود، معتقد بود که «باید این امر برای همگان تفهیم شود که زبان هیچگاه مبنای ملیت نبوده است و چنینچیزی در آینده امکانپذیر نیست».
به گزارش هفتگرد، نخستین روز از مردادماه، زادروز لطفالله یارمحمدی است؛ او در ۱۳۱۲ در فراهان متولد شد و مدرک کارشناسی زبان انگلیسی خود را از دانشسرای عالی، مدرک کارشناسی ارشد زبان و ادبیات انگلیسی را از دانشگاه ایندیانا و نیز دکترای زبانشناسی را از دانشگاه ایندیانا دریافت کرده بود. یارمحمدی در سال ۱۳۹۰ برگزیدۀ جایزه علمی «علامه طباطبایی» بنیاد ملی نخبگان شد.
لطفالله یارمحمدی باور داشت «آموزش زبان مادری و آموزش زبان خارجی راه و رسم آکادمیک دارد و دیسیپلینی است تخصصی و از عهدۀ لیسانسیههای ادبیات (صرف نظر از حالات استثنایی) برآورده نیست.»
او در پژوهشی با عنوان مسایل چندزبانگی و آموزش زبان فارسی رسمی در ایران (رشد، آموزش زبان و ادب فارسی، تابستان و پاییز ۱۳۷۱ شماره ۲۹) درخصوص ضرورتهای آموزش زبان فارسی نوشته است: «ما معلمانی باید تربیت کنیم که مجهز به اطلاعات زبانشناختی، جامعهشناختی، روانشناختی و پداگوژیک و علاقهمند به حرفۀ خود باشند. هر دو زبان را خوب بدانند. از اختلافات هر دو زبان کاملاً آگاه باشند. ویژگیهای صوتی، دستوری و فرهنگی اقوام محلی را در مقایسه با فارسی زبانان فرا گرفته باشند.»
او در بخش دیگری از پژوهش یادشده، به زبانهای محلی نیز اشاره کرده و نوشته است: «مملکت ما و همینطور اقوام محلی از جهات فولکلور و فرهنگ و راه و رسم ناحیهای بسیار قوی است. زبانهای محلی نیز با فولکلور خود ارتباط ارگانیک دارند. این میراث ارزشمند فرد فرد ماست.»
یارمحمدی باور داشت که «باید این امر برای همگان تفهیم شود که زبان هیچگاه مبنای ملیت نبوده است و چنینچیزی در آینده امکانپذیر نیست با اینکه از این کیفیت به کرات در دنیا سوءاستفاده شده است و در این ماجرا کسانیکه بیش از همه لطمه دیدهاند خود اقوام زبانی بودهاند.» (همان)
این زبانشناس فقید در مقالۀ مسایل چندزبانگی و آموزش زبان فارسی رسمی در ایران حتی پیشنهاد داده بود که که رشتهای به نام آموزش زبان فارسی در سطح فوق دیپلم، فوق لیسانس و حتی دکتری در دانشگاهها ایجاد شود.
این در حالی بود که او میگفت: «معلمانی که از دانشکدۀ ادبیات و یا دانشسراها و یا مراکز تربیت معلم بیرون میآیند راه و رسم آموزش مادری را تعلیم نمیبینند.»
«ارتباطات از منظر گفتمانشناسی انتقادی»، «گفتمانشناسی رایج و انتقادی»، «فرهنگ بسامدی کامپیوتری زبان فارسی»، «بررسی مقابلهای زبان فارسی و انگلیسی»، «فرهنگنامه موضوعی توصیفی علوم انسانی، گفتمانشناسی، جامعهشناسی زبان، روانشناسی و عصبشناسی زبان» و … تنها بخشی از آثار یارمحمدی هستند.
لطفالله یارمحمدی در پایان عمر خود، مدتی درگیر بیماری قند و عوارض آن بود و سرانجام در مردادماه سال ۱۴۰۰ در سن ۸۸سالگی درگذشت.