نقش‌آفرینی چک الکترونیکی در توسعه اقتصاد
رئیس کل بانک مرکزی مهم‌ترین هدف در قانون جدید چک را بازگشت اعتبار به چک عنوان کرد و گفت افزایش اعتبار چک و اعتماد به آن باعث تسهیل و بهبود فضای کسب‌وکار می‌شود.
هفت‌گرد- صبح ۲۱ آبان مراسم رونمایی از سامانه چک امن دیجیتال با حضور رئیس کل بانک مرکزی، وزرای اقتصاد و صمت، نمایندگان مجلس و روسای بانک‌ها برگزار شد. به گفته صالح‌آبادی رونمایی از چک الکترونیک نقطه شروع است: «به‌زودی این ابزار در همه بانک‌ها فعال خواهد شد و امیدواریم که شبکه بانکی ضریب فراگیری آن را با سرعت بالا ببرند و شاهد فراگیری آن در کسب و کارها باشیم.»
براساس اطلاعات روابط عمومی بانک مرکزی چک دیجیتال موجودیتی مشابه چک کاغذی است و تمام قوانین و مقررات چک کاغذی برای این چک هم قابل اجراست و اعتبار و استناد آن در گرو امضای الکترونیک است. در چک دیجیتال، کاغذ از موجودیت چک حذف می‌شود و داده‌های چک در سامانه مرکزی چکاد که برای ارائه چک امن دیجیتال راه‌اندازی شده نگه‌داری می‌شود. این سامانه امکان مدیریت و نظارت آنلاین مبادله چک را برای شبکه بانکی و بانک مرکزی فراهم می‌کند. همچنین امضاء دیجیتال در زمان صدور چک یا انتقال آن ضروری است که نیازمند داشتن گوشی هوشمند است اما دارنده چک دیجیتالی برای نقد کردن چک نیازی به داشتن امضاء دیجیتال ندارد.
به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی در این جلسه وزیر اقتصاد از مزایای چک الکترونیک و تأثیر آن در رونق اقتصادی گفت و آن را محصولی ارزشمند در نظام بانکی دانست. به گفته خاندوزی این نشانه‌ای از حمایت از تولید است: «ما یک مفهوم کلیدی به‌عنوان هزینه مبادله برای تولیدکنندگان داریم. هر سیاستی که برای کاهش هزینه مبادله برای تولیدکنندگان صادرکنندگان و صنعتگران و تجار موفق شود، منجر به سهل‌تر و جذاب‌تر شدن فرایند تولید در اقتصاد کشور است. از جمله آن مشکلات حقوقی و گاه قضایی و متأسفانه کیفری است که در مبادلات اقتصادی پیدا می‌شود و هر قدر نظام اقتصاد و حقوقی کمک کند که این دست نااطمینانی‌ها کاهش پیدا کند و فعال اقتصادی راحت‌تر وارد قرارداد شود، کمک می‌کند به اینکه با سرعت بیشتری گردش در اقتصاد ایران رخ بدهد. چک الکترونیکی و سفته و برات الکترونیکی که سال گذشته رونمایی کردیم و درگاه ملی مجوزها همه در خدمت تسهیل تولید در اقتصاد ملی است چراکه کمک به کاهش هزینه‌های مبادله می‌کند و اطمینان را بالا میبرد. شبکه بانکی با افزایش ضریب نفوذ چک الکترونیک در میان مردم در کنار افزایش رضایت مردم و مشتریان و کاهش هزینه‌های غیربهره‌ای بانک‌ها می‌تواند نقش مهمی برای تسهیل تولید در اقتصاد کشور داشته باشد.» او از روسای بانک‌ها خواست که کمک کنند این دست محصولات سریع‌تر فراگیر شود.
همچنین وزیر صنعت، معدن و تجارت هم سامانه چک الکترونیک را در توسعه اقتصاد دیجیتال مؤثر دانست و از چالش چند ساله بین بانک مرکزی و وزارت صنعت در زمینه امضای دیجیتال گفت: «چک دیجیتال یکی از زیرساخت‌های تولید است. ۱۰ تا ۱۵ سالی است که چالش بین بانک مرکزی و وزارت صنعت در حوزه امضای دیجیتال بود که در دوره جدید توافقات لازم انجام شد و به‌زودی شاهد پذیرش امضای دیجیتال از سوی بانک مرکزی خواهیم بود.»
در بخش دیگری از این رونمایی، مهران محرمیان معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی از مزایای چک دیجیتال گفت: «مهم‌ترین اتفاق در چک دیجیتال این است که می‌تواند دراختیار افراد مختلف که در حوزه دیجیتال حضور ندارند نیز قرار بگیرد و نقد کردن آن غیرحضوری است.» به گفته‌ی او مراحل صدور چک در دوران کرونا تا ۹۵ درصد غیرحضوری بود و هم‌اکنون به ۹۸ درصد رسیده است. او کاهش تعداد زندانیان را مزیت دیگر قوانین جدید چک دانست و اعلام کرد در سال ۹۶ هر روز ۱۰ نفر به دلیل مسائل قضایی چک روانه زندان می‌شدند که الان به روزی یک نفر رسیده است. چک الکترونیک به گفته محرمیان به لحاظ ملاحظات حقوقی و فنی پیچیده بود.
بانک‌های پارسیان، صادرات و تجارت در حال حاضر دسترسی مشتریان حقیقی را به چک الکترونیک فراهم کرده‌اند و سه بانک کشاورزی، آینده و ملت هم در حال اجرای آزمایشی این طرح برای مشتریان هستند. به گزارش بانک مرکزی، چک الکترونیک سرعت، دقت و امنیت بیشتری در عملکرد و نقدشوندگی نسبت به چک‌های کاغذی دارد. سرعت زیاد در ثبت و پردازش چک‌های الکترونیکی، عدم نیاز به ارسال فیزیکی چک، حذف نگرانی افراد در ثبت چک در سامانه و امنیت بالا و عدم امکان سرقت یا تحریف چک از دیگر مزایایی است که برای آن اعلام شده است. از پیش‌نیازهای استفاده از خدمات سامانه چکاد، عضویت در همراه بانک، نصب و فعالسازی برنامه هامون جهت ثبت امضای الکترونیکی و داشتن یک حساب جاری با امکان صدور دسته چک است. سامانه چک دیجیتال به کاربر اجازه می‌دهد که با فعالسازی خدمت چک الکترونیکی و با معرفی گواهی امضاء الکترونیکی درخواست دسته چک دیجیتال بدهد. درگاه‌های الکترونیکی امن بانک‌ها مانند اینترنت بانک و موبایل بانک یا نرم‌افزارهای مخصوص شعب از جمله راه‌های دسترسی و استفاده از این سامانه است.
