کشف عناصر سازنده حیات در سیارک ریوگو
برای اولین‌بار، دانشمندان عناصر سازندۀ حیات را در یک سیارک دوردست کشف کردند. محققان ژاپنی بیش از ۲۰ آمینو اسید را در سیارکی بهنام ریوگو یافتند که بیش از ۳۲۰ میلیون کیلومتر از زمین فاصله دارد.
به گزارش هفت‌گرد، دانشمندان با مطالعه‌ی نمونه‌های بدست آمده از “سیارک ریوگو” که توسط فضاپیمای هایابوسا۲ آژانس اکتشافات هوافضایی ژاپن(JAXA) بدست آمده، به این کشف دست یافتند. در سال ۲۰۱۹، این فضاپیما ۵.۴ گرم نمونه خاک را از سطح و زیرسطح سیارک جمع‌آوری کرد، آن‌را در یک محفظه‌ی دربسته قرار داد و طی یک مسیر دقیق به زمین آورد. سیارک “ریوگو” با نام علمی “۱۶۲۱۷۳ ریوگو” قطری در حدود ۹۰۰ متر دارد و بین زمین و مریخ به دور خورشید می‌چرخد و گهگاه از نزدیک مدار زمین عبور می‌کند.
دانشمندان معتقدند که ریوگو به‌جای اینکه یک تخته سنگ بزرگ باشد، از صخره‌های کوچک زیادی تشکیل شده است. این سیارک احتمالا شکل چرخان غیرعادی خود را از “چرخش سریعش” به‌دست آورده است. ریوگو به‌عنوان یک سیارک کربن‌دار یا نوع C، حاوی مقدار زیادی مواد آلی غنی از کربن است که احتمالاً بیشتر آن از همان سحابی که خورشید و سیارات منظومه شمسی حدود ۴.۶ میلیارد سال پیش در آن متولد شدند، سرچشمه گرفته است. همینطور تجزیه و تحلیل پیشین نشان داد که این سیارک دارای آب است.
“هیسایوشی یوریموتو” استاد علوم زمین در دانشگاه هوکایدو و مدیرگروه تجزیه و تحلیل شیمیایی اولیه ماموریت هایابوسا۲ گفت: «موادِ بدست آمده از ریوگو ابتدایی‌ترین مواد در منظومه شمسی هستند که تاکنون مطالعه کرده‌ایم.» برخلاف مولکول‌های آلی موجود در زمین، نمونه‌های سیارک ریوگو تیره‌رنگ هستند و تنها ۲ تا ۳ درصد از نوری که به آنها برخورد می‌کند را منعکس میکنند. همچنین این مواد در اثر فعل و انفعالات با محیط زیست زمین تغییر نکرده‌اند و ترکیب شیمیایی آنها بسیار نزدیک به “منظومه شمسی اولیه” است. محققان نمونهها را با استفاده از یک میکروسکوپ نوری و ابزارهای مختلف ارزیابی کردند تا نحوۀ جذب، گسیل و انعکاس طول‌موج‌های مختلف نور را در طیف‌های مرئی و فروسرخ در آنها، اندازه‌گیری کنند.
“هیروشی نارائوکا” دانشمند سیاره‌شناسی در دانشگاه کیوشو و مدیرگروهِ تیمی که به‌دنبال مواد آلی در نمونهها بودند، گفت: «ما ترکیبات آلی پری بیوتیک مختلفی را در نمونهها شناسایی کردیم، از جمله اسیدهای آمینه‌ی پروتئین‌زا، هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای مشابه نفت زمینی و ترکیبات مختلف نیتروژن. این مولکول‌های آلی پری بیوتیک می‌توانند در اثر ضربه یا دلایل دیگر به صورت غبار میان سیاره‌ای از سطح ریوگو در سراسر منظومه شمسی پخش شوند.»
در ابتدا، تجزیه و تحلیل نمونهها، ۱۰ نوع آمینواسید را شناسایی کرد، اما اکنون به گفته‌ی وزارت آموزش ژاپن، این تعداد به بیش از ۲۰ عدد رسیده است. آمینواسیدها عناصر سازندۀ اساسی تمامی پروتئین‌ها هستند و پیش‌نیازهای ضروری برای وجود حیات در سیاره ما به‌شمار می‌روند.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹ در مجله Geochimica et Cosmochimica Acta مولکول‌های آلی از فضا را در گروهی از سنگ‌های ۳.۳ میلیارد سالۀ کشف‌شده در آفریقای جنوبی پیدا کرد و این احتمال را افزایش داد که برخی از این مولکول‌های حیات‌ساز، برای اولین‌بار توسط دنباله‌دارها و سیارک‌ها بر روی زمین آمدند. اکنون یافته‌های ریوگو نشان می‌دهد سیارک‌های حاوی مولکول، به‌وفور در منظومه شمسی ما وجود دارند
“کنسی کوبایاشی” استاد بازنشسته‌ی اخترزیست‌شناسی در دانشگاه ملی یوکوهاما، گفت: «اثبات وجود آمینواسیدها در زیر سطح سیارک‌ها، احتمال ورود این ترکیبات از فضا به زمین را افزایش می‌دهد.» این بدان معناست که آمینواسیدها احتمالاً در سیارات دیگر و سیارک‌ها وجود دارند. این سرنخ نشان می‌دهد که «حیات می‌تواند در مکان‌هایی بیشتر از آنچه قبلاً تصور می‌شد در کیهان پخش و متولد شده باشد.»
محققان به تجزیه و تحلیل نمونه‌های ریوگو ادامه می‌دهند و به‌زودی داده‌های بیشتری را در مورد شکل‌گیری سیارک و ترکیب آن در دسترس قرار خواهند داد. ریوگو تنها سنگ فضایی مورد بررسی نیست. در سال ۲۰۲۱، فضاپیمای اُسیریس-رِکس ناسا نمونه‌هایی را از یک سیارک الماس شکل دیگر به نام “بنو” جمع‌آوری کرد. هنگامی‌که این نمونه در سال ۲۰۲۳ به زمین برسد، نشانه‌هایی از مواد آلی موجود در آن می‌تواند سرنخ‌های مهمی را در مورد تکامل منظومه شمسی و مواد آن و همچنین چگونگی ظهور حیات از آنها در اختیار دانشمندان قرار دهد. جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ Science منتشر شده است.
