سریال جیران؛ روایت نزاع عشق و قدرت در حکومت ناصری
دوره حکومت ناصری و شخص ناصرالدین‌شاه قاجار به دلیل تحولات شگفت سیاسی و فرهنگی و نیز بار دراماتیک زندگی شخصی یکی از مهم‌ترین پادشاهان قاجار، برای ساخت سریال و فیلم ظرفیت‌های فراوانی دارد و از این منظر در چند دهه اخیر، فیلمسازان بسیاری سراغ این دوره رفتند و سعی کردند از این دوره فیلم بسازند. سلطان صاحبقران و کمال‌الملک علی حاتمی و امیرکبیر پرویز زاهدی از جمله این آثارند که گوشه‌هایی از دوره ناصری را بر پرده سینما و تلویزیون آوردند.
به گزارش هفت‌گرد، جیران، ساخته حسن فتحی، تازه‌ترین سریالی است که درباره بخشی از این دوره تاریخی ساخته شده است. سریالی که چند ماهی قبل از نمایش عمومی آن، سریال طنزی از همین دوره با عنوان «قبله عالم» (با بازی حامد کمیلی در نقش ناصرالدین‌شاه) نیز به شبکه نمایش خانگی راه یافت که البته با شکست و بی‌اقبالی مخاطبان روبه‌رو شد.
سریال جیران سعی کرد دورهای از زندگی ناصرالدین‌شاه را دستمایه قرار دهد که به دهه اول و بعد قتل امیرکبیر اختصاص دارد؛ زمانی‌که شاه جوان حدودا ۲۱ ساله (۱۲۶۸ قمری) پشیمان‌ازکرده‌خود، در افسردگی شدیدی به سر میبرد اما ناگهان عشق دختری روستایی زندگی درونی او را به تلاطم و طغیان می‌کشاند و به او هیجان می‌بخشد. هرچند جنگ قدرتی را هم در پشت صحنه حرمسرا و سیاست دربار خلق می‌کند که برای ساخت یک سریال پروپیمان، دستمایه مناسبی است؛ سریالی که می‌تواند تحت تاثیر یکی از پربیننده‌ترین سریال‌های ترکیه‌ای سال‌های اخیر (حریم سلطان) و با توجه به سابقه خوشی که مخاطبان از کارگردان سریال شهرزاد دارند، باز هم بازار سریال در شبکه‌های خانگی را داغ و توجهات را به آن جلب کند.
این سریال اگرچه در چند قسمت نخست توقعات مخاطبان را برآورده نکرد، به‌مرور در حال باز کردن جای خود است.
از کتاب و تاریخ تا سریال و قصه
به نظر می‌رسد ایده ساخت جیران از فصل هشتم کتاب «قبله عالم»، اثر دکتر عباس امانت، پژوهشگر برجسته تاریخ ایران درباره ناصرالدین‌شاه گرفته شده باشد. اگرچه خود امانت هم در این فصل به مجلدات اسناد فرخ خان امین‌الدوله که برای دورهای وزیر دربار ناصرالدین‌شاه بود، استناد کرده است. برخی اتفاق‌هایی که امانت از آن‌ها تحلیل درخشانی از آن دوران به دست می‌دهد، به نقل از روزنامه وقایع اتفاقیه آن سال‌ها است.
اختلاف در آن منبع و روایت کارگردان در سریال، به نحوه آشنایی این دو (ناصرالدین و جیران) بازمی‌گردد. در کتاب آمده است که «جیران را ابتدا برای فرا گرفتن رقص و آواز به حرم شاهی آورده بودند و اولین بار ظاهرا در سال ۱۲۶۸ هجری قمری، شاید اندکی پس از هلاکت امیرکبیر، در جمع ملازمان مهدعلیا، نظر شاه را به خود ربود.» (قبله عالم- ص ۴۲۲) در حالی‌که در سریال، شاه، جیران را در روستای تجریش و هنگام شکار می‌بیند و همان‌جا یک دل نه صد دل عاشق او می‌شود.
