نقاشی‌های سر رابرت کر پورتر از پاسارگاد و فتحعلی‌شاه

«سر رابرت کر پورتر» نقاش انگلیسی که در سال ۱۸۱۸ میلادی از پاسارگاد بازدید کرد، اولین کسی است که پی برد بنایی که تا آن روز به نام «مشهد مادر سلیمان» معروف بود، همان آرامگاه کوروش کبیر است.

به گزارش هفت‌گرد، «سر رابرت کر پورتر» (Sir Robert Ker Porter) هنرمند، نویسنده، دیپلمات و جهانگرد اسکاتلندی، برادر داستان‌نویسان نامدار «آنا ماریا پورتر» و «جین پورتر» بود. او که در خانواده‌ای هنرپرور و نویسنده چشم به جهان گشود، مادرش او را به لندن برد تا در آکادمی شاهی زیر نظر بنجامین وست هنر نقاشی بیاموزد.

سر رابرت کر پورتر تحصیلات هنری خود را در آکادمی سلطنتی هنری لندن به پایان رساند و از نخستین نقاشان سبک خاصی از منظره در انگلستان بود که به پانوراما معروف شد. وی در سال ۱۸۰۴ میلادی پس از سفر به روسیه به عنوان نقاش تزار الکساندر اول منصوب شد.

سر رابرت کر پورتر که به‌عنوان  نقاش درباری تزار روسیه منصوب شده بود عمده شهرت خود را  به دلیل سفر به ایران و نقاشی از پاسارگاد کسب کرد. سفر طولانی او به ایران از ۱۸۱۷ میلادی آغاز شده و او از طریق قفقاز وارد ایران شد و پس از عبور از تهران و اصفهان به تخت جمشید و پاسارگارد رفت و نقاشی تاریخی و معروفی نیز از آرامگاه کوروش از خود به یادگار گذاشته است.

پیش از سفر رابرت، همگان آرامگاه کنونی کوروش را متعلق به مادر سلیمان می دانستند و این بنا به مشهد مادر سلیمان شناخته می‌شد. رابرت نخستین فردی بود  که متوجه شد این آرامگاه به کوروش بزرگ پادشاه هخامنشی تعلق دارد.

او با شاهزاده روسی که پسر عموی «الکسی نیکولاویچ» اولین رئیس آکادمی هنرهای زیبای روسیه بود ازدواج کرد و ماموریت یافت تا از تخت جمشید و سایر مکان‌های ایران برای آکادمی هنرهای زیبای روسیه (۲۰-۱۸۱۷) نقاشی کند.

سر رابرت کر پورتر در زمان حضور خود در ایران پرتره فتحعلی شاه قاجار را نقاشی کرد و به خاطر این اثر، نشان شیر و خورشید را دریافت کرد.

آلبوم‌های نقاشی‌های او از گرجستان، آسیا، ارمنستان، بابل باستان که در طول سال های ۱۸۱۷، ۱۸۱۸، ۱۸۱۹ و ۱۸۲۰ کشیده شده است در کتابخانه بریتانیا و موزه هرمیتاژ سنت پترزبورگ نگهداری می‌شود.

 سفر بلندمدت وی به ایران که از ۱۸۱۷ میلادی آغاز شده بود، از سمت قفقاز به ایران و سپس با گذشتن از تهران و اصفهان به تخت‌جمشید و پاسارگاد انجام پذیرفت. او نگاره‌ تاریخی و نامداری از آرامگاه کوروش بزرگ از خود به یادگار گذاشته و در حقیقت بزرگ‌ترین انگیزه آوازه‌اش نگاره‌هایش از پاسارگاد است.

 از این هنرمند سفرنامه‌ای با نام «سفرنامه کرپورتر» بازمانده که دربردارنده نقاشی‌های او از آثار باستانی است.

رابرت به مناطق و کشورهای مختلفی سفر می کرد و از مناظر نقاشی می کشید. رابرت در سال ۱۸۱۳ به انگلستان بازگشت و مقام شوالیه را دریافت کرد. رابرت در سال ۱۸۴۲ میلادی درگذشت و در شهر سن پترزبورگ روسیه دفن شد. یادمانی نیز از او در کلیسای جامع بریستول در انگلستان ساخته شده است.