انتشار کتاب «سفرنامه ویلیامز جکسُن، از قسطنطنیه تا زادگاه عمر خیام»
به‌گزارش هفت گرد، آبراهام والنتاین ویلیامز جکسن (۱۸۶۲-۱۹۳۷) از پیشگامان مطالعات ایرانی در آمریکا بود که از او به عنوان نخستین ایران‌شناس بزرگ آکادمیک آمریکایی نیز یاد می‌شود. جکسن که حدود ۴۰ سال وظیفه تدریس زبان‌های هندوایرانی در دانشگاه کلمبیا را نیز به عهده داشت، یکی از محققان خوش‌نام در رشته زبان، ادبیات و ادیان ایران باستان به شمار می‌رود که برای مطالعات و مشاهدات ایرانشناسی خود چندین مرتبه به ایران سفر کرد و شرح بخشی از مشاهدات خود را در قالب دو سفرنامه ارزشمند منتشر کرد.
نخستین سفرنامه جکسن با عنوان «ایران در گذشته و حال» که مربوط به نخستین سفر او در سال ۱۹۰۳ میلادی است، پیش از این با ترجمه آقایان منوچهر اميرى و فريدون بدره‌اى به چاپ رسیده است. سفرنامه حاضر که مربوط به سال‌های ۱۹۰۷ و ۱۹۱۰ میلادی است با عنوان «از قسطنطنیه تا زادگاه عمر خیام» در سال ۱۹۱۱ میلادی برای نخستین بار در آمریکا منتشر شده است و علی‌رغم اطلاعات جامع و مستندی که در آن وجود دارد، تاکنون در ایران مغفول مانده بود.
جکسن در مسیر مسافرتش از قسطنطنیه تا باکو و حاشیه دریای مازندران تا شرق ایران، یعنی مشهد و نیشابور، جلوه‌های فراوانی از فرهنگ، زندگی اجتماعی، آداب، باورها و مناسک مردم را ثبت و ضبط کرده است.
ارائه بیش از ۲۲۰ عکس از اماکنی چون بازار و دکان‌ها، مردم عادی، رجال، کارگران، ماهی‌گیران، کشاورزان، طلاب و دراویش بر ارزش این اثر افزوده است. این کتاب نیز همچون سایر آثار جکسن، دقیق و مستند و بر پایه داشته‌ها و تجارب علمی و دانشگاهی او تدوین شده است و ارائه فهرستی از منابع معتبر مورد استفاده او، خود گویای مسئولیت‌پذیری این دانشمند است که تلاش کرده در ۲۲ فصل، در کنار گزارش رویدادهای سفر، اطلاعات کامل و جامعی از تاریخ، ادبیات و فرهنگ مردم ایران نیز ارائه کند.
جکسن در سفرنامۀ خود شرح گام‌به‌گام سفر به شهرها و روستاهای ایران را با مطالب تحقیقی، تاریخی و باستان‌شناسی با ارزشی به هم آمیخته است. این یادداشت‌ها که خود آن را به نوعی «سفرنامه و تحقیق» نامیده، حاوی نکات دقیقی از ویژگی‌های جغرافیایی شهرها، اماکن تاریخی و میراث باستانی، فرهنگ و آداب اجتماعی، زندگی اقلیت‌های دینی ایران و برخی دیگر از مهم‌ترین ویژگی‌های حیات اجتماعی و فرهنگی جامعه ایرانی عصر قاجار است. سفرنامه حاضر که با ترجمه رضا نمازی و به همت انتشارات ایرانشناسی در شمارگان ۵۰۰ نسخه به چاپ رسیده، می‌تواند به عنوان مجموعه‌ای جامع و مستند برای انعکاس تصویری روشن از ایران اوایل قرن بیستم مورد توجه علاقه‌مندان قرار گیرد.
