روایت داستان شنیدنی از تولد فرزندان ایران
دامپزشک متخصص مامایی و بیماری‌های تولیدمثل، یوزهای متولدشده را از دستاوردهای بزرگ علمی برای ایران عنوان می‌کند و گفت: این اتفاق، نویدبخش آینده‌ای روشن در جهت زادآوری‌های نسل بعدی و افزایش جمعیت این گونه ارزشمند خواهد بود و با اعتماد به دانش ایرانی می‌توان به دستاوردهای بزرگ علمی دست یافت.
به گزارش پایگاه خبری هفت گرد از اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست؛ «دکتر بهرنگ اکرامی» دامپزشک متخصص مامایی و بیماری‌های تولیدمثل، با اعلام این خبر که هر سه توله‌های متولدشده سالم می باشند اظهار کرد:این اتفاق نویدبخش آینده ای روشن در جهت زادآوری های نسل بعدی و افزایش جمعیت این گونه ارزشمند خواهد بود.
اکرامی در ادامه افزود: ایران عزیز ما زیبایی های بسیاری را در خود جای داده است و هر گوشه از آن داستان‌های بی شماری برای گفتن دارد. این گستره تماشایی در کنار جاذبه ها و مقاصد تفریحی و تاریخی بسیار، زیستگاه گنجینه ای منحصر به فرد از حیوانات و گیاهان نیز است؛ جاندارانی که ایران و فلات آن را از دیگر کشورهای دنیا متمایز میکنند و بخشی از هویت محیط‌زیست کشورمان را تشکیل می دهند. به‌طور کلی ایران 1500 گونه پستاندار، پرنده، خزنده، دوزیست و ماهی آب های داخلی و 650 گونه ماهی آب های دریایی را در خود جای داده است که از این میان، 194 گونه را پستانداران تشکیل می دهند. از این لحاظ کشورمان یکی از متنوع ترین مناطق ازنظر داشتن گونه‌های پستانداری‌ست.
وی خاطرنشان کرد: از جمله این حیوانات با ارزش یوزپلنگ ایرانی‌ست که روز یکشنبه 1401/02/11 با اعلام خبر تولد فرزندان ایران توسط معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست نوید امید در بین دوستداران حیات‌وحش بیشتر شد و همه جا صحبت از تولد این توله یوزپلنگها بود.
این دامپزشک متخصص این اتفاق را یک دستاورد بزرگ علمی دانست و در ادامه این اتفاق مهم و مسرت بخش را روایت می‌کند .
روایت شروع یک داستان
داستان از این قرار است که کوشکی یوزپلنگ نر بهمن ماه ۱۳۸۶ در چهار ماهگی و دلبر یوزپلنگ ماده فروردین ۱۳۹۰ در سه ماهگی به اسارت درآمدند که بعد از این و با توجه به اهمیت حفاظت از این گونه‌های ارزشمند و در خطر انقراض بودن آن‌ها به پارک پردیسان منتقل شدند. بعد از آن در سال ۱۳۹۶ نیز یوزپلنگ ماده دیگری به نام ایران در حالی که هشت ماه داشت و از قاچاقچیان در تهران گرفته شده بود به این دو یوز اضافه شد و راه‌های مختلفی برای زادآوری آن‌ها در پردیسان انجام شد اما موفقیت آمیز نبود تا اینکه در فروردین ماه سال ۱۳۹۹ مسوولان سازمان محیط‌زیست تصمیم گرفتند که این یوزها به زادگاه خود در توران سمنان برگردانده شوند که این کار با وجود حواشی بسیار اما با موفقیت انجام شد.
دکتر بهرنگ کرامی درباره نحوه زایمان و سزارین یوز ایرانی اظهار کرد: یوز ماده در تاریخ 1401/02/10 در آغاز زایمان درد خیلی زیادی را تحمل کرد و مجبور شدیم برای اینکه مادر آسیب نبیند و توله‌ها تلف نشوند عمل جراحی سزارین انجام دهیم تا بعد از اینکه توله‌ها متولد شوند آن‌ها را در لانه ای که از قبل آماده شده بود قرار بدهیم.
تصمیمی سخت برای نجات جان مادر «یوزایرانی »
پروسه زایمان را بر اساس استارت و اتمام زمان جفتگیری تا حدی پیش بینی می‌کردیم ، ازاین‌رو شروع جفت گیری ازدوم بهمن ماه 1400 صورت گرفته بوده است و آخرین جفتگیریها هم مربوط به هفتم بهمن بوده است و بر این اساس بازه زمانی ۹۰ تا ۹۵ روزه که بازه بارداری یوزپلنگها است در محل حضور داشتیم ، و با توجه به این اینکه عمدتا یوزپلنگها بر حسب عادت ، ۱۰ تا ۱۲ ساعت قبل از زایمان از خوردن غذا امتناع میکنند و زمانی که متوجه شدیم از غذای داده شده به یوزپلنگ 50 درصد بیشتر خورده نشده است و با توجه به اینکه عمدتا پروسه زایمان در شب اتفاق می‌افتد وبه ندرت ممکن است زایمان در روز انجام شود ، که با مشاهداتی که از تغذیه حیوان بدست آمده بود این احتمال را دادیم که آن شب باید زایمان داشته باشد.
ما یک لانه سنگی را برای یوزپلنگ تهیه کردیم که با دوربین های مداربسته که درون آن تعبیه کرده بودیم پروسه زایمان را به‌طور غیرمستقیم رصد می‌کردیم که متوجه شدیم یوزپلنگ مادر بسیار بی‌قرار و بی‌تاب بود و چندین بار وارد لانه سنگی شد و بازدید کرد، اما اتفاقی نیافتاد و زایمان صورت نگرفت، و با توجه به اینکه اولین زایمان یوزپلنگ بوده است ، علامت سؤال‌های بسیاری برای ما به وجود آمده بود و ما این‌ها را بر اساس رفتار طبیعی حیوان برانداز کردیم.
دکتر اکرامی در ادامه افزود : فردا صبح هم یوزپلنگ دوباره صبحانه نخورد و ساعت ۸ صبح به داخل لانه سنگی آمد و دیدیم حرکات و انقباضات شکمی یوزپلنگ بیشتر شد که ما متوجه شروع پروسه اصلی زایمان شدیم که همراه بازورهای اصلی زایمان است عمدتاً این زورها در گربه‌سانان مثل پلنگ و یوزپلنگ از نیم ساعت یک زور شروع می‌شود و به هر ۳۰ ثانیه یک زور می‌رسد که آن زمان خروج جنین است و یک‌زمان یک‌ساعته این پروسه طی می‌شود ما ساعت تقریباً ۱۰ صبح نظاره کردیم که یوزپلنگ زور میزند ولی این زورها پیشرفتی در زایمان نداشت.
ساعت‌های دلهره‌آور
وی ادامه داد: نگرانی ما از ساعت ۱۱ صبح شروع شد و تا ساعت ۲ ظهر ما دیدیم که روند زایمان اتفاق نیافتاد و یوزپلنگ به علت درد و زورهای مکرر دچار بی‌حالی شده است، و حوالی ساعت دو و نیم بعدازظهر زورهای زایمانی حیوان کم شد، که ما به آن انرژی‌های ثانویه رحمی می‌گوییم به این معنا که رحم آن‌قدر زور میزند و تخلیه صورت نمی‌گیرد که باعث می‌شود عضلات رحم خسته شوند و دیگر زوری صورت نمی‌گیرد. حیوان حالت خستگی و خواب‌آلودگی داشت که با آقای ظاهری مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان صحبت کردیم و گفتیم درروند زایمان اختلالی ایجادشده است و نیاز است که حیوانی کمک دامپزشکی بشود ایشان هم خیلی سریع خودش را به ما رساند که با تجزیه‌وتحلیل‌های صورت گرفته ایشان گفتند نظر شما چیست ؟من گفتم نظر بنده سزارین است و حتماً باید امروز عمل سزارین صورت گیرد برای سلامتی توله‌ها و یوزپلنگ مادر اگر زمان بیشتری منتظر بمانیم هم مرگ توله‌ها به خاطر انقباض زیاد رحمی بالاست هم‌روند زایمان یوزپلنگ مادر به خاطر نخوردن غذا و خستگی و بی‌حالی رو به وخامت رفته و باید درمان‌های خاصی روی یوزپلنگ انجام گیرد
دکتر اکرامی: گفتم با مسئولیت خودم جراحی سزارین را انجام می‌دهم
با دکتر اکبری معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت هم‌صحبت کردیم قضایا را توضیح دادیم که ایشان گفتند: چه‌کاری باید صورت گیرد که من گفتم با مسئولیت خودم جراحی سزارین را انجام می‌دهم و ما تجهیزات استاندارد اولیه را داریم و چون وضعیت یوزپلنگ بحرانی بود و سلامت توله‌ها بسیار مهم بود ما زمان را غنیمت شمردیم و با همکاری دوستان وهمکاری دکتر مرعشی که به‌عنوان دامپزشک ناظر تشریف آورده بودند عملیات بیهوشی حیوان را انجام دادیم و جراحی با موفقیت صورت گرفت بود و سه توله را از رحم خارج کردیم که دوتا از توله‌ها تنفس نداشتند که ما احیا کردیم و توله سوم همان اول تنفس خوبی داشت و خیلی زود صدای توله‌ها نشان از سلامتی آن‌ها بود.
شیر آغوز از مادر گرفته شد و همان لحظه به میزان لازم به توله‌ها داده شد که این آغوز ایمنی را به بدن توله‌ها منتقل کند بعد از اتمام جراحی توله‌ها را به پناهگاهی که برای زایمان پیش‌بینی کردیم منتقل کردیم و در کنار مادر قراردادیم مادر بعد از یک ساعت بیهوشی به هوش آمد توله‌ها را نگاه کرد اما از شیر دادن به آن‌ها امتناع کرد ما صبر کردیم بعد از چهار ساعت دیدیم که مادر به بیرون می‌رود و به خاطر بیهوشی عدم تعادل دارد ولی قدرت شناسایی و ردیابی را داشت پس از مدتی به داخل پناهگاه می‌آمد و به توله‌ها نگاه می‌کرد اما به توله‌ها شیر نمی‌داد و ۱۰ دقیقه بعد به بیرون می‌رفت.
هوای توران بسیار سرد بود همراه با بارندگی و باد شدید
هوای توران بسیار سرد بود همراه با بارندگی و باد شدید توله‌ها هم ۴ تا ۵ ساعت درون لانه بودند و ریسکی که ممکن بود مادر شیر ندهد و توله‌ها از سرما تلف شوند ما را نگران کرده بود و به‌این‌ترتیب صلاح دانستیم که توله‌ها را ارجاع دهیم به محوطه سایت و در دمای گرم و مناسب از شیر آماده‌ی گربه‌سانان تغذیه شوند.
دامپزشک متخصص مامایی و تولیدمثل باذوق و اشتیاق که خستگی در نگاهش در آن ساعت‌های دلهره‌آور موج می‌زد و این خستگی که با عشق عجین شده بود ادامه داد و گفت : تقریباً حوالی ساعت چهار و نیم صبح با هماهنگی دکتر ظاهری یک معرفی دیگر برای حیوان انجام دادیم و مادر کاملاً هوشیاری داشت و دیدیم که به توله‌ها آسیبی نمی‌زند و به توله‌ها نگاه می‌کند اما از دادن شیر به توله‌ها امتناع می‌کند و از لانه بیرون می‌رود و در محوطه می نشیند و بعد از یکی دو ساعت به درون لانه نمی‌آید و ازآنجایی‌که در اوایل تولد، توله‌ها هر دو، سه ساعت باید شیر بخورند لذا بیشتر از این صلاح ندانستیم ریسک کنیم، و چون دو تا از توله‌ها به‌طور صد درصد ماده بودند و آینده روشنی برای تکثیر جمعیت یوزپلنگها بود لذا قرار بر این شد که این یوزپلنگها به‌صورت دستی شیردهی شوند که ان شاءالله بتوانیم هر سه تا توله را سالم داشته باشیم و به بلوغ رسیده و برای ازدیاد نسل‌های بعد از آن‌ها استفاده کنیم.
« ایران» بعد از ۲۴ ساعت غذا خورد و همه‌چیز به شکر خدا با موفقیت انجام‌شده است و توله‌ها هم در وضعیت خوبی قرار دارند و شیر می‌خورند و وضعیت مطلوبی دارند.
دکتر برای نگهداری توله‌ها مشکلی پیش نخواهد آمد؟ وی در پاسخ گفت : در سایت چهار نفر یوزبان داریم که در دو نوبت یک‌هفته‌ای می‌آیند و توله‌ها را به‌صورت مستمر نگهداری میکنند و ازنظر غذادهی و مراقبت و حفاظت سابقه زیادی دارند و در مورد غذادهی هم کارشناس از اداره کل آمده است و ۲۴ ساعت اینجاست و مراحلی که گفتیم را اجرا می‌کند که جزء مجرب‌ترین و باتجربه‌ترین کادر نگهداری از یوزها هستند.
در پایان اگر سخنی دارید بفرمایید؟ اول تشکر می‌کنم از معاونت محیط‌زیست طبیعی استان و مدیرکل که با اعتمادشان به بنده و همکارانم این پشتوانه حقوقی را دادند که بتوانم عمل سزارین را انجام دهم، کمال تشکر را دارم و این امید را دارم که این یوزپلنگ‌های متولدشده برای جمعیت یوزپلنگ یک نور امیدی باشد و صمیمانه این اتفاق را به تمام مردم ایمان ایران و سازمان حفاظت محیط‌زیست تبریک می‌گویم.
گفتنی است؛ بهرنگ اکرامی ، دامپزشک متخصص مامایی و تولیدمثل و عضو هیئت‌علمی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد واحد چالوس است. وی مدت ۱۵ سال است که با سازمان حفاظت محیط‌زیست همکاری دارد. دکتر اکرامی دوره‌دیده تخصصی بیهوشی و زنده گیری حیات‌وحش از آفریقای جنوبی را در کارنامه تحصیلی دارد و درزمینهٔ بیوتکنولوژی و انتقال جنین در گونه‌های مختلف حیات‌وحش از گوزن زرد، گوزن مارال، خرس ،پلنگ و اخیراً یوزپلنگ کارهای تحقیقاتی زیادی در بحث اسپرم و تولیدمثل انجام داده است .
معرفی یوزپلنگ ایرانی
یوزپلنگ گربه سان ارزشمندی است که به‌شدت در معرض انقراض قرار دارد، زمانی بیشتر مناطق آفریقا و گستره وسیعی از آسیای مرکزی و شبه‌قاره هند جولانگاه این حیوان زیبا بود اما امروزه جمعیت آن به‌شدت کاهش‌یافته به‌طوری‌که در گونه آسیایی آن فقط در ایران یافت می‌شود ازاین‌رو به آن یوزپلنگ ایرانی می‌گویند.
همچنین یوزها در هر بارداری دو تا شش توله به دنیا می‌آوردند و این فرایند به‌نوبه خود برای حفظ این‌گونه مهم ازنظر ژنتیکی بسیار اهمیت دارد و همه دست‌اندرکاران حوزه حیات‌وحش سعی خواهند داشت با برنامه‌ریزی برای پایش و حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی یوز کشور تلاش کنند.
تهیه و تنظیم :
حسین جوانمرد زاده / کارشناس روابط عمومی و امور رسانه سازمان حفاظت محیط‌زیست
