قانون تنفس جنگل‌ها باید وارد قانون اساسی شود!
یکی از مهم‌ترین مشکلات زیست‌محیطی در کشور ما، روند افزایشی از بین رفتن جنگل‌ها و منابع طبیعی است که زندگی، سلامت و اقتصاد مردم را تحت تاثیر قرار داده است.
هفت‌گرد در گفت‌وگو با با محمد درویش کنشگر محیط زیست و عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، معضل تغییر کاربری جنگل‌ها و نیز از بین رفتن منابع زیست‌محیطی را مورد بررسی قرار داده است.
درویش با اشاره به این که امروزه حساسیت مردم و مطالبه‌گری آنها نسبت به مسائل زیستی‌محیطی افزایش یافته می‌گوید:«من به‌عنوان فردی که ۳۵ سال است در حوزه محیط زیست فعالیت می‌کنم، می‌بینم که رفته رفته حساسیت مردم نسبت به موضوع محیط زیست به طرز چشمگیری افزایش پیدا کرده و اصلا قابل مقایسه با یک دهه گذشته نیست، چه برسد به سه دهه پیش. ما امروز به‌خوبی شاهد هستیم که مردم نسبت به خشکیدن رودخانه‌ها، آتش‌گرفتن جنگل‌ها، نسبت به کاهش آب‌های زیرزمینی و پدیده گرد و خاک، و … واکنش نشان می‌دهند. به‌عنوان مثال همین دو سال پیش، رئیس وقت سازمان محیط زیست اعلام کرد ما برای اجرای طرح انتقال آب خزر به سمنان، تمهیداتی اندیشیدیم و این خط لوله باید از کنار خط لوله نیروگاه نکا عبور کند تا میزان تخریب جنگل به کمترین میزان ممکن انجام شود و تنها چهل هکتار از جنگل تخریب شود؛ واکنش مردم چه بود؟ مردم با تخریب چهل هکتاری جنگل به‌شدت مخالفت کردند که چرا باید از جنگلی ثبت میراث فرهنگی شده، ۴۰ هکتار کم شود؟ رئیس وقت سازمان محیط زیست گفت دو میلیون هکتار جنگل از اول انقلاب از دست داده‌ایم و شما اعتراضی نکردید، اما حالا برای چهل هکتار اعتراض می‌کنید؟!»
درویش ادامه می‌دهد:« مسئله اینجاست که برای همین نیروگاه نکا ، ۱۷۰۰ هکتار جنگل از بین رفته است. چرا آن‌موقع کسی اعتراض نکرد؟ یعنی الان به جایی رسیده‌ایم که مردم تحمل نمی‌کنند چهل هکتار از جنگل تخریب شود. این نتیجه تلاش‌ها و کنشگری‌های فعالان محیط زیست و شبکه‌های اجتماعی و شبکه‌های ماهوراه‌ای است –به این دلیل که مشکلات زیست‌محیطی گلوبال و جهانی است-. این کنش‌ها و وسائل ارتباط جمعی کمک کرده‌اند مردم نسبت به مسائل محیط زیست حساس شوند. علاوه بر این خود مردم هم به این آگاهی و حساسیت رسیده‌اند و با پوست و گوشت و استخوان خودشان تخریب محیط زیست را لمس کرده‌اند که از وسعت جنگل‌ها کم شده، بارندگی‌ها کم شده و زمین‌گرمایشی در حال افزایش است و خشکیدن دریاچه ارومیه، بختگان، تالاب شادگان، هورالعظیم موجب بروز چه مشکلات بزرگی برای کشور از نظر اقتصادی و زیست‌محیطی شده. در واقع دلیل بخشی از ریزگردها همین خشکیدن تالاب‌ها، دریاچه‌ها و رودخانه‌ها هستند.»
این کنشگر زیست محیطی معتقد است:«دولت باید برای ۲۰ میلیون از وسعت جنگل‌ها در سطح کشور، اعلام تنفس بکند. چون در قرن گذشته، وسعت جنگل‌های ما در حدود ۲۰میلیون هکتار بود، اما در پایان قرن، یعنی امروز به ۱۲میلیون هکتار کاهش یافته. ما ۸میلیون هکتار جنگل از دست داده‌ایم. پس دولت باید این مسئله را در قانون اساسی کشور بگنجاند. به گونه‌ای که هیچ دولتی در ایران اجازه نداشته باشد در ان ۲۰ میلیون هکتار هیچ‌گونه تغییر کاربری بدهد و برای مردم محلی که در این مناطق زندگی میکنند آب و برق و سوخت، مجانی شود تا این مردم برای به‌دست آوردن انرژی سراغ جنگل‌ها و قطع درختان و برای کشاورزی سراغ رودخانه‌ها نروند. چرا که این ۲۰ میلیون هکتار، ریه‌های کشور ما هستند برای تولید اکسیژن و محافظ منابع آب و منابع زیستی کشور هستند. اگر این گام بلند از سوی دولت برداشته شود، خیال‌مان برای صد سال آینده راحت خواهد بود اما اگر حاکمیت این کار را نکند وضعیت و روند فروپاشی زیستی به شتاب بیشتری می‌گیرد.»
درویش در مورد امکان اعمال تغییر در این زمینه در قانون اساسی توضیح می‌دهد:«چرا نباید امکانش وجود داشته باشد؟ این مسئله آنقدر مهم هست که باید در قانون اساسی نسبت به آن توجه ویژه شود. به‌عنوان مثال در قانون اساسی کشور بوتان آمده در ۶۰ درصد منابع طبیعی تحت هیچ شرایطی نباید تغییر کاربری ایجاد شود. در حالی‌که انتظار ما ۲۰ میلیون هکتار و فقط ۱۵ درصد از منابع طبیعی است.»
محمد درویش در رابطه با مشکلات زیست‌محیطی و فعالان این حوزه می‌گوید:«ما مقام اجرایی نیستیم و متاسفانه فعالان محیط زیست هم چندان به رسمیت شناخته نمی‌شوند. ولی به هر حال ما باید برای ظرفیت‌سازی و تبدیل مسائل زیست‌محیطی به مطالبات اجتماعی و مردمی تلاش بکنیم. مثل موردی که در اصفهان اتفاق افتاد و مردم در بستر زاینده‌رود تجمع کردند و حاکمیت متوجه شده که این موضوع تا چه حد برای مردم اهمیت دارد و مسئله امنیتی است و حالا مسئولان دولتی تلاش کردند مسئله را حل کنند. این نوع اتفاق‌ها باید تداوم پیدا کند.آگاهی یا عدم آگاهی برای مسئولان مهم نیست. گرفتاری‌های مختلف دارند و بر اساس اولویت آن مشکلات رفتار میکنند تا رای مردم را به‌دست آورند. وقتی مسئله مردم گران شدن مرغ و تخم مرغ است، مسئولان هم روی همین مسائل تاکید میکنند. اما حرکت مردم اصفهان در مورد زاینده‌رود، موجب شده که در طول شش ماه گذشته تقریبا پنج بار در زاینده رود آب جاری شود. این رفتار به دلیل واکنش‌های مردمی اتفاق افتاده. مطالبات مردمی و سازمان‌های مردم نهادی روشنگری نهادهای حاکمیتی نگاه امنیتی را از روی این تشکل‌ها و فعالیتهایشان بردارند.»
