هفت جاذبه اکوتوریستی ایران -بخش دوم

امروزه پدیده گردشگری و اکوتوریسم، به لحاظ درآمدزایی فراوان آن، بسیاری از کشورهای جهان را برآن داشته که سرمایه‌گذاری زیادی را به این بخش اختصاص دهند.

به گزارش هفت‌گرد، بوم‌گردی یا اکوتوریسم یکی از ارکان مهم صنعت توریسم و جهانگردی جهانی است که توجه گردشگران و جهانگردان بسیاری را به خود جلب کرده است. به‌طوری‌که از اواسط دهه ۱۹۸۰ میلادی، بوم‌گردی به یکی از اهداف مهم گردشگری کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه تبدیل شده است.

قابل ذکر است که در اکوتوریسم، این مناطق طبیعی معمولا نا مسکون هستند و کسی در آنها زندگی نمی‌کند. یکی دیگر از ویژگی‌های این مناطق، دست‌نخورده بودن آنها است.

به گردشگرانی که به این مناطق طبیعی و دست‌نخورده می‌روند، اکوتوریست می‌گویند. این افراد، خود را در مقابل محیط زیست، مسئول می‌دانند و تلاش می‌کنند که در سفرهای اکوتوریسمی، هیچ لطمه‌ای به محیط زیست وارد نکنند. این گردشگران، با مسئولیت خود وارد مناطق دست‌نخورده و طبیعی می‌شوند.

هدف از اکوتوریسم، آشنا کردن گردشگران و اکوتوریست‎‌ها با مناطق دست‎‌نخورده جهان و همچنین آموزش نگهداری از طبیعت و اکوسیستم به آنها است.

شاید برخی تصور کنند سفر به این مناطق طبیعی و بکر، ممکن است به آنان آسیب برساند، در حالی‎‌که اینگونه نیست. در فرایند اکوتوریسم، مهم‎‌ترین هدف، دست‎‌نخورده باقی ماندن طبیعت است.

اکوتوریسم، تقریبا در هر کشوری، به‌ویژه ایران وجود دارد، و سالانه بر تعداد اکوتوریست‌ها در سرتاسر جهان، افزوده می‌شود. امید است در آینده اکوتوریسم بتواند به تمام مردم جهان، اهمیت محیط زیست و اکوسیستم طبیعی را بیاموزد.

در این بخش، با ما همراه باشید با بخش دوم هفت جاذبه اکوتوریستی سرزمین‌مان ایران.

1.استخر لاهیجان

لاهیجان یکی از معروف‎ترین و زیباترین شهرهای گیلان است، شهری که او را عروس گیلان می‎خوانند. شهری که به «شیطان کوهِ» زیبا تکیه زده و به باغ‎های سبز چای و شالیزارهای برنج‌اش شهره است.

لاهیجان شهری کوچک با خیابان‌بندی‎های زیبا و مرتب است، شهری که اگر از بلندای شیطان کوه به آن نگاه کنید انگار نقشه‎ای مدل‌سازی شده از یک شهر ایده‎آل است، شهری با بام‎های سرخ سفالی (که البته این روزها آپارتمان‎‌ها دارند جای این خانه‌‎ها را می‎‌گیرند) و طبیعتی سرسبز و زنده. اما چیزی که لاهیجان را بیش از پیش به شهری زیبا و دلفریب بدل کرده دریاچه‌ای بزرگ است که چون فیروزه‌ای زیبا در میان شهر قرار گرفته است؛ این دریاچه را «استخر لاهیجان» می‎‌نامند.

می‌گویند این استخر را شاه‌عباس ساخته تا آبی که از کوه جاری می‌شود برای آبیاری شالیزارها ذخیره شود. استخر شاه عباسی حالا نگینی بر دل لاهیجان شده، استخری بزرگ با دورنمایی از شیطان کوهِ همیشه سبز و حاشیه شمشادکاری شده و بلواری پر از گل و منظره‎ای از مرغ‌های دریایی و مرغابی‌های وحشی که بر آسمان پرواز می‎کنند، بر سطح آب می‌نشینند و شنا می‌کنند و آدم را غرق غوغای خودشان می‌کنند.

درون این استخر بسیار بزرگ که چون رودخانه‌ای جاری در میانه شهر آرام گرفته، جزیره‌ای مربعی شکل هم هست که قدیمی‎ها به آن «میان پشته»می‌گویند.این جزیره کوچک که با پلی سیمانی که به برون راه دارد، حالا به بخش خصوصی واگذار شده و بدل به رستوران و مکانی برای برگزاری جشن‌ها شده است. نمای استخر و جزیره کوچکِ میانش در شب دیدنی است، حاشیه استخر چراغانی است و جزیره و پلی که به آن می‌رسد با چراغ‎های آبیِ مایل به بنفش نورانی شده‎اند و تصویری رویایی را خلق کرده‌اند. 

2. خلیج دلفین‌ها

قشم جزیره‎ای یگانه در جنوب ایران است، جزیره‌‌‌‌ سنت، تاریخ و فرهنگ. جزیره‏ای که در کنار فرهنگ غنی،اکوسیستمی ناب و بکر دارد که هر مسافری را مجذوب خود می‏کند. تکه تکه این جزیره بزرگ، گوهری ناب و نادیده‎ای در دل، پنهان دارد که شوق دیدن هر کدام می‏تواند مقصد یک سفر باشد.

یکی از زیباترین جاذبه‌‏های قشم «خلیج دلفین‎‌ها» است، خلیج دلفین‏ ها در ساحل جنوبي جزيره قشم و در غرب جزیره‎ هنگام واقع شده است؛ در واقع این خلیج بین جزیره و قشم و هنگام است و محصور بودن حریم دریایی این بخش از سواحل قشم، محیط امنی را شکل داده که بدل به خانه امنی برای جانداران دریایی و حتی پرندگان شده است. اما بیش از همه دلفین‏‌ها اینجا را خانه خودشان می‏دانند و حتی نام خود را به این خلیج زیبا و امن بخشیده‌‎اند. علاوه بر دلفین‌‎ها گونه‏‌های جانوری دیگری چون ماهیان زینتی آب شور، لاک پشت‏های دریایی چون لاک پشت‎های قرمز سبز و پشت چرمی هم در این محدوده زندگی می‏کنند. تنوع جانوری این بخش از جزیره بسیار زیاد است و با کمی دقت به اطراف می‏‌توانید موجودات کوچک و عجیبی را ببینید که احتمالا پیش از این شانس ملاقات با آن‎ها را نداشته‌‎اید.

معمول‏‌ترین شیوه سفر به جزیره قشم با هواپیما است. اما بسیاری با قطار یا اتوبوس به بندرعباس می‏‌روند و بعد با قایق و لنج خود را به جزیره می رسانند. البته بسیاری هم خودروی شخصی  را ترجیح می‏‌دهند و حتی خودروی خود را با کشتی به جزیره می‏‌آورند. برای رفتن به خلیج دلفین‏‌ها هتل‌‏ها و مراکز اقامتی تورهای ویژه ای دارند که شامل رفتن با خلیج و گردش با قایق‏‌های تفریحی و دیدن دلفین ‏هاست.

به دلیل دمای بالا و هوای شرجی، بهترین زمان‏ برای سفر به قشم اواسط پاییز، زمستان و بهار است.

 

3. دودکش جن

دودکش جن نوعی پدیده فرسایشی است که در اثر آن مناره‌های ستون مانند طویلی با ضخامت و ارتفاع متفاوت از رسوبات و سنگ‌ها ساخته شده و معمولاً در قسمت بالایی آن‌ها یک قطعه سنگ بزرگ یا بخشی از یک لایه سخت باقی مانده است. این ساختارها به‌صورت اشکال جالبی باقی مانده‌اند که ظاهری دودکش مانند دارند و به این سبب است که این پدیده فرسایشی ناهمگن دودکش جن یا تخت دیو نامیده می‎شود. علت نامگذاری این آثار شاید این باشد که در گذشته به سبب ناتوانی انسان در تبیین پدیده‌ها آنها را به دیو و جن نسبت می‌دادند.

این پدیده طبیعی در اصطلاح زمین‌شناسی «هودو» (Hoodoo)  نامیده می‌شود و در سراسر جهان از جاذبه‌های گردشگری است. هودوها در آمریکا (منطقه برایس کنیون) بیشتر رویت شدهاند. در غرب رودخانه ی می سی سی پی و شرق کوه های راکی آمریکا و کانادا، در کپه داغ ترکیه، صربستان و تایوان نیز این مناظر قابل مشاهده هستند. در بخش فرانسوی کوه@های آلپ این پدیده را به نام «خانم‌هایی با موهای درست شده» می‌شناسند.

در روستای وردیج در نزدیکی منطقه وردآورد تهران نیز نمونه‌هایی از هودوها وجود دارد ولی تنها در زنجان دو عدد از این دودکش‌ها را، که در مسیر ماه نشان نرسیده به قلعه بهستان هستند، دودکش جن نامگذاری کرده‌اند.

4. جنگل ابر

جنگل ابر شاهرود یکی از زیباترین چشم‌اندازهای طبیعی، قسمتی از قدیمی‌ترین و زیباترین جنگل‌های باستانی هیرکانی است که جزو بقایای دوران سوم زمین‌شناسی محسوب می‌شود.

این جنگل در ادامه جنگل‌های سرسبز شمال ایران، مرز میان استان سمنان و استان گلستان، دو اکوسیستم منطقه نیمه‌بیابانی و جنگلی است. جغرافیای خاص منطقه که در کنار دو منطقه کم‌ارتفاع و بلند واقع شده است، شاهد تشکیل اقیانوسی از ابر در این منطقه شده که پدیده کم‌نظیری در دنیا محسوب می‌شود. از آنجا که فضای این جنگل را پوششی عظیم از ابر فرا گرفته این جنگل را جنگل ابر می‌نامند. ارتفاع زیاد جنگل از سطح دریا، پایین بودن درجه حرارت در فصل گرما و وجود چشمه‌سارهای فراوان و پوشش جانوری و جنگلی نادر و متنوع از شاخصه‌های این جنگل است. مناطق ابتدایی جنگل ابر ییلاق چوپانان گلستانی بوده و در عمق جنگل اثری از انسان دیده نمی‌شود.

این جنگل جزو مناطق حفاظت شده اعلام شده است.

5. غار سهولان

غار سهولان با ساختارِ زمین‌شناسیِ آبی- خاکی- سنگ آهک، یکی از شگفت‌انگیزترین و کم‌نظیرترین غارهاى طبیعی ایران است که در ارتفاع 1751 متری از سطح دریاهای آزاد واقع شده است. غار سهولان بعد از غار عليصدر همدان دومين غار آبی ايران به شمار می‌رود.

این غار بر اثر فعاليت‌های زمين‌‌شناسی در اواخر دوره كرتاسه یعنی 70 ميليون سال قبل شکل گرفته است و از هزاره‌‌هاى دوم و اول قبل از میلاد و دوره‌های بعد از آن مورد سکونت و پناه انسان‌ها قرار گرفته است. اولين بار 100 سال پيش ژاك دمرگان فرانسوی و پس از آ‌ن در سال‌های جنگ جهانی دوم هيات انگليسی و در مهر سال 1373 غارشناسان ايرانی غار سهولان را مورد مطالعه و شناسايی قرار داده‌اند و حفاظت آن از سال ۱۳۷۹پیگیری شده است.

دالان‌های اصلی و محوطه دهانه غار استقرار انسان‌ها را در هزاره‌های قبل از میلاد – پارتی و اسلامی را تایید می‌کند که در 38 کیلومتری جاده مهاباد – بوکان قرار گرفته است . ارتفاع آن از سطح آب دریاهای آزاد 1750 متر است . این غار در نزدیکی روستای عیسی‌کند واقع است . غار به دو اسم محلی به نام‌های (کونه کوتر) یا (کونه مالان) مشهور می‌باشد . این غار از دو بخش خشکی و آبی تشکیل شده است که بخش آبی آن به سبب وجود پرندگان فراوان به کونه کوتر یا (لانه کبوتر) نیز مشهور است . طول این مسیر 250 متر است در طول این مسیر ، گردشگر با صحنه‌های جذاب استالاگتیت‌ها و استالاگمیت‌ها  و عمق‌های متفاوت آب که از 13 متر شـروع و بـه 55 متر می‌رسد روبه‌رو و دچار هیجانات خاصی می‌شود و مسیر خشکی غار نیز با صحنه‌های متنوع و روزنه‌های سنگی و پله‌های ممتد و مکان‌هایی جهت استراحت از دیگر جاذبه‌های این غار است.

در اثر رطوبت بالا روی سنگ‌ها و صخره‌ها با خزه پوشيده شده است. تنها موجودات زنده اين غار كبوتر چاهی و خفاش هستند. به سبب تاريكی و نبود نور هيچ نوع جلبكی در آب درياچه اين غار رشد نكرده و به غير از جانداران ميكروسكوپی هيچ موجود ديگری در آن زيست نمی ‌كند. رسوبات آهکی داخل غار به اشکال گوناگون به همراه قندیل‌های زیبا از مناظر زیبای این غار به شمار می‌روند. امکانات رفاهی نیز درون و اطراف غار جهت رفاه حال گردشگران در نظر گرفته شده است.

6. تنگه چاهکوه

دره یا تنگه شگفت‌انگیز چاهکوه نمایی است از فرسایش سنگ‌ها به عمق 100 متر. این تنگه یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری جزیره قشم است و در دل کوه سنگی یکپارچه که به شکل ضربدر برش خورده قرار دارد. این دره از چهارسو چهار تنگه دارد که در ابتدا عریض بوده و به‌تدریج از عرض آن کاسته شده و در جاهایی دیواره‌ها به هم می‌رسند و فاصله  دو دیواره از هم شاید به حدود نیم متر برسد. به دلیل ارتفاع زیاد دیواره‌ها، نور کمی در فضا وجود دارد.

جنس سنگ‌های چاهکوه، از سنگ‌های رسوبی موسوم به سنگ‌‎های آهکی، مربوط به رشته کوه زاگرس است. فرسایش آبی و انحلال و ایجاد خطوط موازی در دیواره‌های دره  چاهکوه، شیارهای عمیق و طویل و انواع حفره‌های عدسی، قاشقی و کروی شکل، وجود طاقچه بر بدنه عمود این دره و همچنین وجود جوی‌های سنگی در کف دره موجب اعجاب‌انگیز شدن تنگه چاهکوه شده است.

7. دریاچه زریوار(زریبار)

دریاچه زریوار یا تالاب زریبار(کردی: زریبار) در ارتفاع 1285 متری از سطح دریا یکی از منحصر به‌فردترین دریاچه‌های آب شیرین در جهان است که کلیه شرایط جامع یک تالاب بین‌المللی را دارد. هیچ رودخانه‌ای به این دریاچه وارد نمی‌شود و آب آن از تعدادی چشمه خودجوش در کفِ دریاچه و بارش و ذوب برف‌های کوه‌های اطراف تأمین می شود.

در زمستان به علت برودت هوا و همچنین شیرینی آب دریاچه یک لایه یخ سطح دریاچه را می‌پوشاند و به دلیل وجود چشمه‌های خودجوش نزدیک به 60 نقطه در این دریاچه یخ نمی‌بندد. تالاب زریوار به‌عنوان واحد اکولوژیکی و اکوسیستم آبی در کردستان پدیده‌ای بسیار زیبا و نادر است که در یک دره طولی نسبتاً وسیع واقع شده و از دو طرف غرب و شرق با کوه‌‌های پوشیده از جنگل احاطه گردیده ‌است. این دریاچه دارای گونه‌های زیادی از انواع آبزیان، پرندگان و پوشش گیاهی متنوع است. زریوار علاوه بر زیبایی و شناخته شدن به نام یک منطقه تفریحی نقش بسیار مهمی نیز در کشاورزی منطقه ایفا می‌کند.

همچنین صید ماهی در این دریاچه رونق زیادی دارد و یکی از تفریحات پرطرفدار در این منطقه است. بازارچه مرزی باشماق، نمایشگاه‌‌های صنایع دستی، پارکینگ کنار دریاچه، هتل چهار ستاره زریوار در کنار دریاچه، هتل چهار ستاره نوروز در مریوان و ستادهای اسکان از امکانات گردشگری اطراف دریاچه هستند. هوای منطقه در بهار و تابستان بسیار خنک و معتدل و در پاییز و زمستان هوا سرد و خشک است.