دولت از شناسنامه‌دار شدن فرش ایرانی حمایت می‌کند؟
شناسنامه فرش مطالبه‌ای که چندین دهه مطرح است اما تا همین چند سال پیش هیچ ساز و کاری از سوی متولیان فرش دستبافت از جمله مرکز ملی فرش در این خصوص صورت نگرفته است.
به گزارش هفت‌گرد، نبود شناسنامه فرش که می‌تواند سند مالکیت و از طرفی بیانگر مشخصات کامل فرش از جمله نوع نقشه، نام طراح، نام بافنده و محل بافت، نوع رنگرزی، نوع بافت و … باشد، راه را برای بسیاری از متخلفان و متقلبان در داخل و خارج از کشور باز گذاشته است.
تحریم‌ها، مسیر صادرات و فروش فرش ایرانی را با چالش جدی روبه‌رو کرد و راه برای رقیبان ایرانی هموارتر از گذشته شد؛ به طوری که صادرات فرش ایرانی در این سال‌ها نه تنها از رتبه نخست سقوط کرده بلکه برخی از تولیدکنندگان قالی در کشورهای چین، هند، نپال، تبت و پاکستان فرش‌های خود را به نام قالی خوشنام و پرآوازه ایرانی یا همان «persian carpet» در بازارهای جهانی به فروش می‌رسانند. مسئله‌ای که ضربه مهلکی به اعتبار هنر و فرهنگ کشورمان وارد کرده است.
از سوی دیگر ورود قاچاق بی‌رویه فرش افغانستان به کشورمان که به نام فرش‌های بلوچ، ترکمن، قشقایی و خراسان به فروش می‌رسند و در کنار آن تولید برخی فرش‌های بی‌کیفیت با گره‌های تقلبی، مشتری داخلی را بی‌اعتماد و دلسرد به خرید فرش دستبافت می‌کند.
در طول این سال‌ها روسای مرکز ملی فرش برای شناسنامه‌دار کردن فرش‌های نفیس، هنری و حتی تجاری پای در میدان گذاشتند ولی شناسنامه‌های طراحی شده در همان مراحل ابتدایی کنار گذاشته شدند؛ چراکه خلأهای فراوانی داشتند از جمله نبود ضمانت اجرایی و ردیابی فرش و … .
در دولت قبل شرکت دانش‌بنیانی، شناسنامه‌ای را پس از شش سال تحقیق و آزمون و خطا با حضور معاون اول دولت سابق و رییس مرکز ملی فرش رونمایی کرد. این شناسنامه که شامل مشخصات کامل فرش، QRC محصول، ثبت آن در سامانه شناسنامه فرش، قابلیت ردیابی بودن، تایید فرش و شناسنامه از سوی کارشناسان رسمی دادگستری، انتقال مالکیت آن در دفتر اسناد و … است، از ویژگی‌های این مطالبه جدی تحقق یافته جامعه فرش است.
در مقدمه شناسنامه‌ای که از سوی این شرکت ارائه شده بود، چنین آمده است: «با توجه به اهمیت و جایگاه فرش دستباف ایرانی در فضای ملی و بین المللی، شناسنامه‌دار کردن فرش دستباف، گامی موثر در جهت حفظ اعتبار و اصالت هنرفرش ایرانی است. از آنجا که مدت هاست در خارج از ایران، شاهد کپی‌برداری از نقشه‌های ایرانی و بافت فرش تحت عنوان فرش ایرانی هستیم، به جهت مقابله با این مسئله و جلوگیری از جعل و تقلب فرش دستباف ایرانی، شناسنامه‌دار کردن فرش دستباف از ضرورت خاصی برخوردار است.»
این شرکت همچنین هدف اصلی از شناسنامه‌دار کردن فرش ایرانی را چنین شرح داده بود: «هدف اصلی شناسنامه‌دار کردن فرش دستباف، حفظ هویت و تایید اصالت فرش دستباف ایرانی و جلب اعتماد مصرف‌کنندگان است. در همین راستا مجموعه ایران گره با ایجاد زیرساخت‌های موردنیاز، امکان صدور شناسنامه فرش دستباف را فراهم نموده است.»
در دولت قبل تفاهنامه‌ای بین این شرکت دانش‌بنیان و مرکز ملی فرش منعقد شد و قرار بود سرورهای سامانه ثبت شناسنامه با مدیریت مرکز ملی فرش در این مرکز راه‌اندازی شود؛ البته دولت سابق قول حمایت داده بود ولی با توجه به تامین نشدن نیروی دولتی برای اداره این سامانه اتفاق خاصی در این حوزه رخ نداد.
اکنون در آستانه بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی فرش دستبافت تهران، جامعه فرش از وزیر صمت انتظار دارند برای پیشگیری از عرضه فرش‌های تقلبی و قاچاق و بازگرداندن اعتبار هنر چند هزار ساله قالیبافی ایرانیان با جدیت صدور شناسنامه فرش را پیگیری و اجرایی کند.
پیش از این نیز مهدی بابایی، رییس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور از سنددار شدن و صدور شناسنامه برای فرش‌های نفیس ایرانی و نقل و انتقال آن‌ها در دفاتر اسناد رسمی سخن گفته بود.
درحالی‌که بهمن ماه سال ۱۳۹۷ رییس مرکز ملی فرش ایران وعده‌ی شناسنامه‌دار شدن فرش ایرانی را داده بود، اما این طرح که مطالبه تعداد قابل توجهی از فعالان حوزه فرش نیز محسوب می‌شود، همچنان بلاتکلیف باقی مانده و چنین به نظر می‌رسد که کلید طلایی برای به سرانجام رسیدن چنین طرحی حمایت دولت باشد.
