معرفی 7 نقاشان زن نامدار به بهانه روز جهانی طراحی و نقاشی

 16 می برابر با 26 اردیبهشت ماه، روز جهانی طراحی و نقاشی اعلام شده است.

به گزارش پایگاه خبری هفت گرد، 16 می برابر با 26 اردیبهشت ماه، روز جهانی طراحی و نقاشی اعلام شده است. رویکرد نام‌گذاری این روز معرفی “خود” از طریق نقاشی و تصویرگری است. اهمیت این امر هم به سده‌های ابتدایی زیست انسان باز می‌گردد. زمانی که انسان صحبت کردن را نیاموخته بود از طریق نقاشی منظور خود را بیان می‌کرد. حکاکی نقش‌های بی‌شمار در غارها هم این موضوع را تایید می‌کنند. یک قلم و کاغذ کافی است تا حس خود را به تصویر بکشیم و اثراتی جاودانه را خلق کنیم. نمونه‌های آن در آثار داوینچی، میکل آنژ و بسیاری از هنرمندان ایرانی که سبک جدیدی را در هنر نقاشی خلق کردند به چشم می‌خورد.

در ادامه با تعدادی از هنرمند زن ایرانی و سبک آنها آشنا خواهیم شد:

شوکت‌الملوک خواجه‌نوری

شوکت الملوک خواجه نوری، دختر میرزا ابوترابخان خواجه‌نوری (نظم‌الدوله) را شاید بتوان از زنان تاثیرگذار و برجسته هنر برای زنان ایران دانست چرا که او از مؤسسان اولین هنرستان زنان ایرانی بوده است.

از آنجایی که شوکت الملوک از کودکی نزد کمال‌الملک آموزش دیده بود در ادامه این مسیر هم پیرو سبک استادش یعنی سبک «ناتولاریسم» شد. البته شوکت الملوک به واسطه شغل همسرش که زیاد در سفر بودند با هنر نقاشی عرب هم آشنا شد و در این سبک هم آثاری را خلق کرد. از معروف‌ترین آثار او تصویری است که او از خودش کشیده است.

تاریخ زادروز او نامعلوم است اما او در سال 1344 به دلیل بیماری سرطان کبد درگذشت.

ژانت میخائیلی

شاید ندانیم که بسیاری از طراحی‌های کتاب‌های درسی و کتاب‌های دوران کودکیمان حاصل دست ژانت میخائیلی باشد. خلق طراحی ماندگار کتاب‌های کودکان برای جوایز بین‌المللی بی‌شماری بدست آورد.

او تاکنون چندین جایزه ایرانی و بین‌المللی دریافت کرده است. همچنین در چندین دوره نامزد دریافت جایزه ادبی آسترید لیندگرن بوده است. سی‌سال تصویرگری کتاب‌های کودک و نوجوان، طراحی مجلات رشد، طراحی کتب درسی و پیک‌های نوروزی و تصویرگری بیش از ده جلد کتاب شعر و داستان بخشی از فعالیت‌های ژانت میخائیلی بوده است.

سادگی طرح‌ها، نشاط رنگ‌ها و ترکیب‌بندی‌های آسان و مناسب، دوری از تکلف، قابل فهم بودن مفهوم نهفته در تصاویر و همچنین به‌کار نبردن عناصر زائد از ویژگی‌های نقاشی‌های او بود.

ژانت از سال ۱۳۴۷ تا ۱۳۷۴ به مدت ۲۷ سال طراحی مجلات رشد را بر عهده داشت. بخشی از آثار او مانند تصویرگری 10 جلد کتاب شعر و داستان در پنجمین نمایشگاه ادواری تصویرگران کتاب کودک، نمایش داده شد. سه قدم دورتر از مادر، صد دانه یاقوت، زیباتر از بهار، صدای ساز می‌آید و جشن جوانه‌ها از جمله این کتاب‌هایی هستند که تصویرگری آنها حاصل دست ژانت است.

در سال ۱۳۸۵ ژانت نامزد دریافت جایزه معتبر آسترید لیندگرن برای ادبیات کودک از کشور سوئد شد. هیئت انتخاب کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ژانت میخائیلی را به عنوان تصویرگر به هیئت برگزاری این مسابقه معرفی کرده بود. میخائیلی همچنین به‌عنوان تصویرگر منتخب دوسالانه تصویرگری وزارت فرهنگ و ارشاد هم معرفی شده بود.

او از خانواده‌ای ارمنی‌تبار بود که در تهران زندگی می‌کرد. متولد 1315 است و در 11 شهریورماه 1385 پس از یک دوره سخت بیماری بر اثر سکته مغزی درگذشت.

منیر شاهرودی فرمانفرمائیان

منیر شاهرودی فرمانفرمائیان را شاید بتوان از منظر دقت‌نظر او به خطوط و تلفیق دو سبک متفاوت با یکدیگر در هنر نقاشی مطالعه کرد. خطوط در نقاشی‌های ساده و تصویرگری اشیای ساده سنتی او را به هنر نقاشی علاقمند کرد. به همین دلیل او برای فراگیری این هنر برای مدت کوتاهی به پاریس سفر کرد. در جریان جنگ دوم جهانی به نیویورک رفت و در مدرسه طراحی پارسونز در رشته تصویرسازی مُد در دانشگاه کرنل به تحصیل پرداخت. آموخته‌های او باعث شد تا برای مدتی به عنوان طراح تجاری و مد فعالیت کرده و شناخته شود.

هنر او بر دو اصل نقوش تزئینی و آینه‌کاری استوار است. هنری که ریشه در سنت‌های ایران دارد. او این اصول را از هنرهای سنتی وام گرفته است و با تلفیق خطوط هندسی و آینه اثری متفاوت برای نمایش به مخاطب خلق کرده است. به عبارتی آثار فرمانفرمائیان در بیش از نیم قرن، پیوسته میان اشکال منظم و ریتمیک هنرهای سنتی و رویکردهای انتزاعی مدرنیستی سیر کرده است. به همین دلیل در نخستین دوسالانه تهران در سال 1337 یکی از نقاشی‌های انتزاعی از او به نمایش گذاشته شد و مدال طلا را برای او به ارمغان آورد. برخی دیگر از آثار او در دوسالانه ونیز هم به نمایش درآمد.

او پیش از انقلاب ایران در نیویورک زندگی کرد و تا مدت‌ها هم در آنجا ماند و در سال 1383 به ایران بازگشت و کارگاه هنری خودش را ایجاد کرد و بعد از آن نمایشگاهی از آثار قدیمی خود برپا کرد. با برپایی این نمایشگاه برای اولین‌بار در ایران اثر حجمی با عنوان «آب روشنایی است» در «نمایشگاه باغ ایرانی» به نمایش درآمد. در سال ۱۳۹۴، فرمانفرمائیان نخستین هنرمند ایرانی شد که آثارش در یک نمایشگاه انفرادی در موزه گوگنهایم نیویورک برپا شد.

 در ۲۴ آذر ۱۳۹۶ تالار دائمی منیر فرمانفرمائیان در باغ موزه نگارستان گشایش یافت. سبک او باعث شد تا بهمن کیارستمی مستند «منیر» را درباره این هنرمند ایرانی بسازد.

منیر متولد 1301 در قزوین است. در سال 1389 به دلیل کهولت سن در خانه خود در تهران درگذشت. پیکر او در قطعه بهشت زهرای قزوین به خاک سپرده شده است.

فریده لاشایی

فریده لاشایی به عنوان یک نقاش ایرانی، با وارد کردن رده‌های هنر قرن‌های پیشین در هنر معاصر توانست تا نظر منتقدان را به خود جلب کنند. اثر حضور سفسطه‌های اندوهناک طبیعت که در آثار نقاشان شمال اروپا در اوخر سده هفدهم جاری بود بار دیگر در آثار لاشایی زنده شده است. او همچنین در آثار خود از انقلاب فرهنگ چین هم تاثیر گرفته است. لاشایی بیشتر با اثر پرده‌های انتزاعی شناخته شده است.

در اسفند ۱۳۶۶ نمایشگاهی از کارهای او در گالری کلاسیک، برگزار شد. استفاده از رنگ‌ها و تنوع بکارگیری آنها در آثار او در این نمایشگاه بیشتر مورد توجه واقع شده بود. در کنار سبز آبی‌های او، که بازتاب آسمان و دریا و سبزینگی جنگل بود، رنگ خاکی سفالینه‌ها نمادی از زمین و خاک و مادر آفریننده بر فضای تابلوها، بر بدنه سفال‌ها وگلدان‌ها دیده می‌شد.

هنر نقاشی از کودکی از زندگی لاشایی جریان داشته است به همین دلیل آن را با جدیت دنبال کرد و برای ادامه تحصیلات آکادمیک به آلمان سفر کرد اما بعد از پایان تحصیلات به ایران بازگشت.

فریده لاشایی متولد سال ۱۳۲۳ در رشت است. او در کنار کار نقاشی نویسنده و مترجم هم بوده است. مهم‌ترین کتاب او رمان شال بامو است. او ۶ اسفند ۱۳۹۱به دلیل ابتلا به سرطان درگذشت.

فرح نوتاش

پیروی فرح نوتاش از سبک شدا-نگاری (Social realist) باعث شد تا در هنر صاحب سبک و صاحب نظر باشد. فشارهای روانی و غم از دست دادن مادر در دوران کودکی او را به هنر و نقاشی سوق داد. حسی که در همه آثار او به چشم می‌خورد.

فرح در سال ۱۳۴۶ به لندن می‌رود و در هنر کده سرجان کاس، فنون هنر را می‌آموزد. او سپس در سال ۱۳۵۳ به دانشکده هنرهای آخن آلمان و بعد از آن در ۱۳۵۷ به دانشکده هنری فلورانس برای تکمیل تحصیلات خود وارد می‌شود.

از ویژگی‌های کاری او استفاده از ماته‌های مختلف است که بدون هیچ ترسی و با جسارت از آنها استفاده می‌کند.

از آثار او تاکنون نمایشگاه‌های زیادی در نقاط مختلف ایران و خارج از ایران برپا شده است.او آذری زبان اما زاده تهران و همچنان در قید حیات است.

مهین دخت عظیما

تصویرگری طبیعت در آثار مهین دخت عظیما او را در هنر نقاشی نام‌آور کرد. او دوازدهمین دختری بود که در سال 1377 به دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در مقطع کارشناسی ارشد وارد شد.

مهین عظیما در آغاز با رنگ روغن معمولی و به صورت خودآموخته کار خود را آغاز کرد اما بعدها از اکریلیک هم در آثار خود استفاده کرد.

تاکنون نمایشگاه‌های مختلف انفرادی و گروهی بسیاری در ایران و کشورهایی چون بلژیک، فرانسه، یوگسلاوی، و ترکیه از آثار او برپا شده است. در سال ۲۰۰۲ هم نمایشگاهی از آثار او در دانشگاه هاروارد برگزار شده‌است. او موفق شد تا در سال ۱۳۸۲ نشان درجه یک هنری و دکتری از شورای ارزشیابی هنرهای سنتی را دریافت کند.

او در طول زندگی‌اش یک دوره بیماری سخت را سپری کرد بطوری که از سال 1393 دیگر قادر به تصویرگری نبود و در نهایت در 18 تیرماه 1398 درگذشت.

شهلا اربابی

فضای هنری حاکم در خانواده، شهلا را به این فعالیت در این حوزه سوق داد. به همین دلیل او برای تحصیلات آکادمیک پس از پایان دبیرستان از مدرسه هنرهای زیبای تهران به رم سفر کرد.

اربابی در اواخر دهه ۱۳۶۰ و اوایل دهه ۱۳۷۰ پس از پایان تحصیلات دانشگاهی به تهران بازگشت و مدرس دانشگاه تهران شد. البته او بار دیگر برای تکمیل تحصیلات خود به ایالات متحده مهاجرت کرد و در سال ۱۳۵۸ در رشته نقاشی و همچنین رشته حکاکی از دانشگاه واشینگتن فارغ‌التحصیل شد.

آثار او خارج از ایران بسیار مورد توجه قرار دارد. به همین دلیل نمایشگاه‌های بسیاری از آثار او در اروپا و آمریکا برگزار شده‌ و آثارش همواره مورد تمجید است. آثار او مورد توجه کارشناسان و متخصصان هنری است و مطالعاتی بسیاری بر روی آثار او انجام می‌شود. برخی از آثار اربابی به‌طور دائم در واشینگتن نگهداری می‌شود.

او از هنرمندان معاصر و در قید حیات است. اربابی، زادۀ شیراز و متولد 1323 است.