طراح کارت صدآفرین دهه شصتیها کیست؟
آثار مرحوم صادق صندوقی هنرمند تصویرگر برای دانش آموزان دهه شصتی خاطرهانگیز است.طراحی کارتهای صدآفرین،تصویرگری داستان اصحاب فیل و دور دنیا در ۸۰ روز، برخی از آثار این هنرمند است.
به گزارش هفتگرد، امروز ۳۱ مردادماه، سالروز درگذشت صادق صندوقی هنرمند تصویرگری است که آثارش در حافظه بصری دانشآموزان دهه ۵۰ و ۶۰ ماندگار است.
صادق صندوقی را میتوان در شمار آخرین نسلی از هنرمندان به شمار آورد که وفاداریشان به نمادهای هنر سنتی و گرایش به طرح جزئیات تصویری و برگرفته از هنر نگارگری را تا پایان راه ادامه دادند.
ویژگی که همزمان پرکاریها و ظرافتهای نگارگری و نقاشی قهوهخانهای را دربرمیگرفت. هنرمندی که تلاش میورزید آثارش پلی میان گذشته هنرهای تجسمی و آینده طراحی فیگوراتیو باشد.
درونمایههای دینی و تاریخی، دو عنصر اصلی آثار صادق صندوقی به شمارمیروند. او که دانشآموخته هنرستان هنرهای زیبا و آموزشکده هنر بود با ورود به آموزشوپرورش، تجربههای گرافیکی و تصویرگری خود را صرف تهیه تصویر بر روی کتابهای درسی کرد.
علاقه صندوقی به هنرهای سنتی ایران در تصویرگری کتابهای تاریخی و دینی به حدی است که به خلق آثاری دشوار و پر ساخت و ساز انجامید و میتوان در آثارش به حرکتها و کنشهای ریزو درشت اسبها و آدمها در میدانهای نبرد دربرمیگیرد.
از بخار دهان اسبهای عرق کرده گرفته تا برق شمشیرهای از نیام برکشیده و چهرههای خشمگین و گاه دردآلودی که در قالب دشمن در برابر یکدیگر صفآرایی کردند.
هرچند پرداختن به چنین ظرافتهای پرچالش، نیازمند پشت سر گذاشتن تجربههای دشوار و طولانی است اما طی کردن مسیری یکنواخت و کمتفاوت چیزی نیست که بتواند هنرمند را در بستر زمان و ویژگیهای تغییرات اقلیمی آن به تحرک وادارد و نگاهش را به سمت آینده هدایت کند.
گرایش توأمان به هنر نگارگری و طراحی فیگوراتیو و واقعگرا، سبب شد تا آثارش سرشار از زمینههای تشعیر و نقشمایههای کهن باشد. ویژگی که در تصویرگری کتابهای درسی و غیردرسی او به سمت ماجراهای دینی تاریخی کشیده شد و با نگاهی نسبتأ یکسان ادامه یافت.
تلاشهای نخستین او در کتابهایی چون «آزادی» و «تو نیکی میکن و در دجله انداز» از جرقههایی گذرا برخوردار است، با اینهمه، نتوانسته به آثاری جدی و ماندگار تبدیل شود.
او در تصویرگری کتاب «روباهی که فریب خورد» تواناییهای همیشگی اش را در طراحی فیگوراتیو به نمایش گذاشت. تواناییهایی که بعدها جای خود را به ویژگیهای مسلط در پرداختن به زمینههای پر ماجرا و پر تحرک تصویری داده است.
اهمیت تلاشهای حرفهای و غیرحرفهای صادق صندوقی را باید در این پدیده جست وجو کرد که کودکان امروز خاطرات فراوانی از طراحی کارتهای صدآفرین و تصویرهایی با گرایشهای کهن و دینی و کتابهای درسی خود دارند.
تصویرگری کتابهایی چون عدی بنحاتم، غدیرخم» و سپاه فیل» نمونههای تمام ویژگیهای گفته شده در این دوره از آثار صندوقی به شمار میرود.
آثار صندوقآبادی چنان برای مخاطب جذاب بود که بسیاری از دانشآموزان مطالب کتب درسی را با چاشنی تصویرگریهای کتاب خواندنی میکردند.
نقاشان بزرگ بسیاری را میتوان سراغ گرفت که در مواجههای نخستین با تصویرگریهای کتابهای درسی نور استعداد آنها در رشته نقاشی روشن شد و اکنون از اساتید به نام عرصه هنرهای تجسمی هستند.
صادق صندوقی، نگارگر و تصویرگر کتابهای کودکان و کتابهای درسی، در سال ۱۳۲۵ در همدان به دنیا آمد. دوره متوسطه را در هنرستان هنرهای زیبا و آموزشکده هنر به پایان رساند و پس از آن در آموزشوپرورش به کار گرافیک و تصویرگری کتابهای درسی پرداخت. صندوقی در سال ۱۳۷۷ کار رسمی خود را در آموزشوپرورش به پایان رساند.
نخستین تجربه حرفهای او، به تدارک تصویری از حماسه عاشورا در سال ۱۳۴۴ بازمیگردد که برای روی جلد مجله صبح امروز کار کرد. پس از این، در سالهای پایانی دهه ۱۳۵۰ به تصویرگری قصههای قرآنی پرداخت. به این ترتیب، زمینه اصلی تصویرگری صندوقی، تصویرگری موضوعهای دینیتاریخی شد.
زندهیاد صندوقی پس از تصویرگری قصههای قرآنی بهعنوان تصویرگری در حوزه کتاب نیز شناخته شد؛ که از این میان به تصویری که داستان «اصحاب فیل» را در کتابهای درسی مدرسه روایت میکرد، میتوان اشاره کرد. همچنین اغلب طرحهای روی جلد کتابهای ترجمه شدهٔ ژول ورن، نویسنده فرانسوی که پس از انقلاب چاپ شدند، مزین به نقاشیهای صندوقی است.
بسیاری از آثار صادق صندوقی با وجود سادگیشان به تصویرهایی ماندگار تبدیل شدند. شاید یکی از دلایل آنرا نگاه سادهی او به موضوعات و قصهها بتوان دانست. تصاویری که از زنگ و لعابهای امروزی برخوردار نبودند، اما در سادگی تمام قصههای ماندگاری را روایت میکردند.
زندهیاد صادق صندوقی، تصویرگر پیشکسوت ۳۱ مرداد ماه ۱۳۹۷ در سن ۷۲ سالگی در بیمارستان «فیروزگر» درگذشت.